توانمندی نظامی-امنیتی ایران در مواجهه با آمریکا
تحلیل ویژه
بزرگنمايي:
اخبار محرمانه -
توانمندی نظامی-امنیتی ایران در مواجهه با آمریکا
k ٢٠
١١
شمس / متن پیش رو در شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
برخی از کارشناسان حوزه امنیتی-نظامی با دلایل راهبردی و راهکنشی (تاکتیکی) معتقد هستند که تقابل آمریکا و تهاجم به خاک ایران برای این کشور هزینه بسیار گزافی خواهد داشت. در این تحلیل با در نظر گرفتن ابعاد امنیتی-نظامی موضوع ؛چرایی و چگونگی واقعی نبودن احتمال جنگ بررسی شده است.
درحالیکه بسیاری از کارشناسان بینالمللی و نخبگان سیاسی به احتمال رویارویی نظامی ایران و آمریکا پرداخته و برخی از سیاستمداران آمریکایی که در دولتهای گذشته ایالات متحده برمسند کار بودند از فعالیت روزافزون آمریکا برای تحریک ایران به یک جنگ فراگیر سخن رانده و انتقاد میکنند؛ اما برخی از کارشناسان حوزه امنیتی-نظامی با دلایل راهبردی و راهکنشی (تاکتیکی) معتقد هستند که تقابل آمریکا و تهاجم به خاک ایران برای این کشور هزینه بسیار گزافی خواهد داشت.کاخ سفید در شرایط فعلی هرچند با هدایت ترامپ، پمپئو و بولتون سعی بر آن دارد تا در یک جنگ روانی گسترده ایران را بهسمت منازعه سوق دهد اما بهنظر میرسد این روند بیش از آنکه واقعی باشد؛ یک واقعنمایی و در حوزه عملیات روانی ابزاری بهنام دروغ بزرگ است. در این تحلیل با در نظر گرفتن ابعاد امنیتی-نظامی موضوع، چرایی و چگونگی واقعی نبودن احتمال جنگ بررسی شده است.
بررسی ابعاد نظامی
در بررسی ابعاد نظامی از دو منظر راهبردی و تاکتیکی تقابل نظامی آمریکا علیه ایران احتمالی بعید است.چرا که توانمندی ایران در این عرصه باعث افزایش هزینههای ایالات متحده خواهد شد و این مسئله در چهار دهه اخیر همواره عاملی برای بازدارندگی بوده است.از منظر جغرافیا،جمعیت،توان نظامی و نفوذ منطقهای ایران؛ دولت آمریکا با چالشهای بزرگ و غیرقابل پیشبینی روبرو خواهد شد.
1.ایران برخلاف کشورهایی نظیر افغانستان و عراق دارای عمق استراتژیک است.در جنگهای 2001 و 2003 با سقوط کابل و بغداد شاهد فروپاشی این دولتها بودیم. اما در خصوص ایران با وجود مناطق متعدد راهبردی در سراسر جغرافیا عملا با عمق استراتژیک بالفعل روبرو و موجب تردیدهای جدی برای تقابل نظامی خواهد بود.
توانایی ایران در دفاع از خود در مقابل تهاجم آمریکا با شرایط جغرافیایی دشوار ایران آغاز می شود. همان گونه که استراتفور اعلام کرده:« ایران همانند یک دژ است. ایران از سه طرف تحت محاصره کوهستان قرار دارد و از سوی چهارم نیز اقیانوس آن را در بر گرفته و زمینی بایر در مرکز آن واقع شده است. ایران همانند همیشه به سبب شرایط جغرافیایی مناطق ساحلی خود از مزیت هایی بهره می برد . رابرت کاپلان تحلیل گر مسائل سیاسی می گوید:« ایران جزایری در اختیار دارد که می تواند از آنها برای مخفی کردن قایق های پر سرعت و انتحاری استفاده کند.» همچنین مایکل کانل مدیر برنامه مطالعات ایران در مرکز سی ان ای معتقد است:« جغرافیا عنصری مهم در برنامه ریزی دریایی ایران محسوب می شود.فضای محدود خلیج فارس که عرض آن در بسیاری از مناطق کمتر از 100 گره دریایی است ، قدرت مانور کشتی های بزرگ از جمله ناوهای هواپیمابر را محدود می کند؛ اما عنصری تقویتی برای نیروی دریایی ایران به ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسوب میشود.»
2.تجربه ایران در مواجهه با تروریسم در عراق و سوریه و جنگ نامتقارن باعث شده تا حمله نظامی به این کشور در شرایطی کاملا غیرقابل پیشبینی قرار گیرد. همچنانکه مرکز ارزیابی های راهبردی و بودجه ای آمریکا اعلام کرده:« ایران در حال توسعه راهبردی نامتقارن برای مقابله با عملیات آمریکا در خلیج فارس است. این راهبرد ممکن است با تاکتیک های نامنظم و برخی تسلیحات پیشرفته ادغام شود که مانع از دسترسی ارتش آمریکا به این پایگاه ها می شود و در عین حال قدرت مانور آمریکا را در تنگه هرمز محدود می کند.»بر این اساس شاید آغاز حمله با آمریکا باشد اما پایان آن در اختیار واشنگتن نخواهد بود.شگفتی و غافلگیری مواجهه نظامی با ایران برای ایالات متحده بسیار هزینهزا و غیر قابل هضم خواهد بود.
3. ایران دایره ی نفوذ و امکانات فراوانی در سراسر خاورمیانه دارد که در صورت حمله ی نظامی از آنها استفاده خواهد کرد. قوای نظامی ایران هم از منابع خود و هم از این امکانات استفاده خواهد کرد تا جبهه ی درگیری را به سرعت و فراتر از جغرافیای آن گسترش دهد.
4.در حوزه تجهیزات و تسلیحات نیز ایران برای مواجهه با آمریکا غافلگیری های فراوانی خواهد داشت. مهم ترین ابزار دکترین نظامی ایران؛ حجم وسیع موشک های بالستیک است. به گفته زاخاری کک کارشناس ارشد تسلیحاتی شناخته شدهترین نوع موشک های بالستیک ایران از خانواده شهاب هستند.این موشک زمینبهزمین دو مرحلهای، 2 موتور سوخت جامد مرکب و بیش از 2500 کیلومتر بُرد دارد که ایران در سال 2008 آن را مورد آزمایش قرار داده است. موشک سجیل بر خلاف موشک های شهاب، با سوخت جامد تا حد قابل توجهی زمان پرتاب را کمتر و قدرت مانور را افزایش داده است. رابرت گیتس، وزیر دفاع اسبق آمریکا در سال 2009 گفت: «موشک سجیل دارای برد تقریبا 2000 تا 2500 کیلومتر است. سجیل می تواند کلاهک هایی را تا محدوده 750 کیلومتری به اسرائیل و حتی بخش هایی از جنوب شرقی اروپا پرتاب کند. این موشک می تواند کلاهک های هسته ای را با خود حمل کند.»
موشک سجیلِ دو برای نخستین بار در سال 2009 مورد آزمایش قرار گرفت. طبق دیدگاه گلوبال سکیوریتی: «سجیل دو توانایی برد 2510 کیلومتر با حمل کلاهک سه مخروطی به میزان 650 کیلومتر را دارد. این میزان می تواند از 1000 تا 2000 کیلومتر ارتقا پیدا کند.» بزرگترین دستاورد در موشک های بالستیک از بعد دقت را می توان موشک سجیل دو دانست که در مقایسه با سجیل یک؛ به سیستم ناوبری جدید و سنسورهای دقیق و پیشرفته مجهز است.
به گفته زاخاری کک شاید بتوان بزرگترین عامل تهدید بازدارنده ایران در زمینه تهدید محموله های نفتی در تنگه هرمز را زیردریایی های با کلاس های غدیر نامید. بر اساس برخی از برآوردها، ایالات متحده آمریکا از سال 1976 تا کنون حدود 8 تریلیون دلار برای حفاظت از تنگه هرمز هزینه کرده است. بنابراین این زیردریایی ها برای ایران در مسدود سازی تنگه هرمز ارزشمند هستند. موسسه مطالعات جنگ آمریکا تبیین کرد: «نیروهای نظامی، خطوط ارتباط دریایی و کشتی های تجاری که مسیرهای آنها قابل پیش بینی است؛ طمعه های آسانی برای زیردریایی ها هستند.»
کریس هامر، متخصص نظامی در سال 2013 گفت: « ساکتترین زیردریاییها در جهان آنهایی هستند که بر روی بستر شنی دریا قرار گرفته و بیحرکت میمانند. این همان کاری است که زیردریاییهای غدیر در ایران انجام میدهند. از بنادر حرکت کرده به عمق دریا رفته و در بستر خلیجفارس روی شن موضع میگیرند و منتظر اهداف خود میمانند.»
مولفه دیگر از قابلیت های دریایی نامتقارن ایران، موشک بالستیک ضد کشتی خلیج فارس است. این موشک یک موشک بالستیک ضد کشتی با سوخت جامد تک مرحلهای و سرعت مافوق صوت با برد 300 کیلومتر است که بر اساس موشک فاتح 110 طراحی و ساخته شدهاست. این موشک با یک کلاهک انفجاری 650 کیلوگرمی تجهیز شده که از ترکیبی از سیستمهای هدایت شونده بهره میبرد که از رهگیری آن جلوگیری میکند. ویژگی متمایز این موشک به سرعت مافوق آن بر می گردد و این موشک به صورت عمودی پرتاب و با سرعت مافوق صوت هدف را شناسایی کرده، روی آن قفل و به آن اصابت میکند.مجید باکویی، معاون وزیر دفاع ایران در همین رابطه تاکید کرد: «ما پس از اولین آزمایش موشک خلیج فارس شاهد عقب نشینی ناوگان دریایی آمریکا بودیم.»
بررسی ابعاد امنیتی-سیاسی
برای رسیدن به تحلیلی جامع در بررسی دلایل عدم رویارویی نظامی آمریکا در مقابل ایران؛در نظر گرفتن ابعاد امنیتی و سیاسی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.روند یکسال اخیر خصومتورزی واشنگتن نشاندهنده تشدید تنش و فشار حداکثری است که در بازگشت تحریمها و خروج از برجام بازتاب داشته ؛اما تحرکات نظامی ایالات متحده در چندماه اخیر گمانهزنی برای رویارویی را تقویت کرده است.در بررسی ابعاد سیاسی-امنیتی بخش زیادی مرتبط با دستیابی ایران به دانش هستهای است اما این تلقی(احتمال نزاع)به دلایل زیر کمرنگ و فاقد مشروعیت و اجماعسازی برای آمریکا در داخل و خارج از این کشور خواهد بود.
1. سازمان ملی برآوردهای امنیتی (National Intelligence Estimate) ایالات متحده بر این باور است که ایران سلاح هسته ای نداشته و تصمیمی بر ساخت این سلاح ندارد و همچنین در آستانهٔ دستیابی به آن نیست. جامعهٔ بین الملل نیز این نظر را قبول دارد.
2. در دههی گذشته، آژانس بین المللی انرژی هستهای با بیش از 4 هزار ساعت بازرسی بارها اعلام کرده که هیچ نشانی از انحراف برنامهی هستهای ایران به سمت تولید سلاح وجود ندارد.
3. در میان کشورهای مسلمان، ایران پیشرو درخواست برای برچیدن سلاح های هسته ای است و از نظر مذهبی نیز خود را مقید به عدم استفاده از سلاح های کشتار جمعی کرده است. رهبر انقلاب اسلامی فتوایی صادر که بر طبق آن تولید، انبار و استفاده از انواع سلاح های کشتار جمعی حرام است.
4. حملهٔ ایالات متحده به ایران فرایند عدم گسترش سلاح های هسته ای را معکوس و ان پی تی را تضعیف میکند. از آنجا که ایالات متحده عضو ان پی تی و کشوری با چند هزار کلاهک هسته ای است، تهدید هسته ای علیه کشوری غیرهسته ای اعتبار ان پی تی را به شدت کاهش خواهد داد.
5. حملهٔ نظامی نه تأسیسات هسته ای ایران را به صورت کامل نابود می سازد و نه تأخیر قابل توجهی در برنامه هسته ای ایجاد می کند.
6. تردیدی نیست که در صورت وقوع هر گونه حمله، تمامی جناح های سیاسی ایران زیر یک پرچم برای دفاع از سرزمین، اصول، هویت و حقوق خود و برای مقابله با تهدیدهای امنیتی متحد خواهند شد.
7. جنگ افغانستان و عراق فشار زیادی را بر بودجه ایالات متحده وارد آورده و تلاش برای آغاز سومین جنگ در زمانی که آمریکا تلاش می کند خود را از خطر فروپاشی اقتصادی دور نگه دارد واقع بینانه نیست.
8. انتقال امن انرژی از تنگهٔ استراتژیک هرمز به خطر خواهد افتاد و ممکن است قیمت نفت به بشکه ای دویست تا سیصد دلار برسد.
نتیجهگیری
در بررسی انجام شده با در نظر گرفتن محورهای سیاسی،امنیتی و نظامی هزینه بالای تقابل نظامی با ایران برای آمریکا به وضوح قابل تشخیص است.به همین دلیل ترامپ رییس جمهور ایالات متحده در سخنرانیها و توییتهای متعدد از حمله نظامی سخن نمیگوید؛ چرا که به روشنی و با گزارشهای مستند دریافتی از مراکز نظامی و اطلاعاتی کشورش خطر بالای چنین اقدامی را دریافته است.تقابل آمریکا علیه ایران هر چند در شرایط کنونی با گمانهزنیهای نظامی نیز توام است اما بهنظر میرسد در یک کلان روند بزرگترین هدف کاخ سفید فشار حداکثری برای توافقی جدید با ایران است.
-
يکشنبه ۵ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۲:۳۰:۳۸
-
۴۵ بازديد
-
آخرین خبر تحلیل
-
اخبار محرمانه
لینک کوتاه:
https://www.akhbaremahramaneh.ir/Fa/News/104670/