بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - تسنیم / درحالی که برای برنامه تصفیر نفت در بودجه بایستی درامدهای ریالی جایگزین تعریف کرد، لازم است برای درامدهای ارزی ناشی از کاهش فروش نفت نیز یک چارچوب اجرایی در نظر گرفت که بر این اساس با 7 برنامه عملیاتی ذخایر ارزی 40 میلیارد دلار افزایش می‌یابد.
مؤثرترین و پایدارترین راه مقابله با تحریمهای مبتنی براستفاده از اهرم نفت علیه ایران، اداره کشور بدون نفت است. مشخصا امروز تمرکز بر کاهش صادرات نفت ایران و جلوگیری از انتقال درآمدهای نفتی به کشور به مهمترین سیاست تحریمی علیه ایران تبدیل شده است. متاسفانه قسمت قابل توجهی از درامدهای بودجه‌ای کشور به درآمدهای نفتی وابسته است و کاهش درامدهای ارزی حاصل فروش نفت تاثیر مستقیمی بر درآمدهای دولت داشته و به تبع آن چالشهایی مثل رکود، تورم و افزایش بدهی دولت، دور از انتظار نخواهد بود. در شرایط فعلی برنامه ارادی و فعالانه برای صفر کردن منابع نفتی از بودجه عمومی دولت (نه صفر کردن صادرات آن) یک نیاز جدی کشور است که در کنار آن بایستی به برنامه لازم برای خنثی کردن اثرات کاهش احتمالی تحمیلی صادرات نفت ــ ولو تا مرز فرضی صفر ــ در تراز پرداخت‌ها و بازارهای مرتبط نیز توجه داشت.
همانطور که پیشتر اشاره شد برای تغییر بودجه و تصفیر نفت در درآمدهای دولت، در سال جاری حدود 100 هزار میلیارد تومان کسری بودجه ایجاد می‌شود که راه حلهای 10 گانه 10 هزار میلیارد تومانی برای جبران آن پیش بینی شده است.
از سوی دیگر به غیر از درآمدهای ریالی جایگزین، بایستی برای جایگزینی منابع ارزی هم اقدامات لازم صورت بگیرد.
در بخش «برنامه تعادل بخشی به ترازپرداخت‏ها در صورت کاهش یا به صفر رسیدن صادرات نفت» ذکر این نکته ضروری است که «در سال 1397 منابع ارزی سهم دولت، برداشت­های بودجه­ای از صندوق توسعه ملی و سهم مناطق محروم از درآمدهای نفتی و البته افزایش ذخایر ارزی بانک مرکزی، به بازار تزریق شده است. بدیهی است که فرض صفر شدن صادرات نفت عملا هیچ گاه تحقق پیدا نخواهد کرد، اما به منظور جلوگیری از درگیر شدن در سناریوسازی و قرار گرفتن در وضعیت منفعل در بازی‌سازی طرف مقابل، بهترین راه منطقی این است که حد نهایی وضعیت نامناسب را هدف قرار داده و برای آن برنامه ریزی کرد. به این ترتیب، به هر میزان که طرف مقابل در کاهش صادرات نفت موفق نشود،‌ از برنامه جلوتر خواهیم بود».
مدیریت دقیق منابع ارزی موجود و اجرای مؤثرتر پیمان‌سپاری ارزی؛ مهم ترین اقدام برنامه تراز پرداختها
در بخش «طرح کلی اقدام برنامه تراز پرداخت‏ها» گزارش مرکز پژوهش های مجلس آمده است: «1- اولین و مهم ترین اقدام، مدیریت دقیق منابع ارزی موجود و اجرای مؤثرتر پیمان‌سپاری برای بازگشت حداکثری ارز حاصل از صادرات است. طبق برخی گزارش ها به رغم صادرات غیرنفتی بالغ بر 44 میلیارد دلار در سال 97، بخشی از ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما عرضه نشده است. بازگشت ارز حاصل از صادرات از روش های دیگر نیز کامل نبوده است. آمار مربوط به صادرات غیرنفتی و واردات منتشره از سوی گمرک نشان از آن دارد که در مجموع با توجه به صادرات 44 میلیارد دلاری کالاهای غیرنفتی و واردات 42 میلیارد دلاری در سال 1397 عملا 2 میلیارد دلار مازاد در این حساب وجود دارد که نشان می‌دهد در صورت اجرای دقیق پیمان سپاری منابع حاصل از صادرات غیرنفتی کفاف نیاز کالاهای وارداتی کشور را می‌کند. برای جبران کسری حساب خدمات نیز ضروری است مصارف ارزی کشور محدود به کالاها و خدمات اساسی و ضروری شود.
مدیریت مصارف ارزی موجود با ایجاد شفافیت در تراکنش‌های بانکی
2- گام دوم، مدیریت مصارف ارزی موجود است. یکی از روشهای مدیریت مصارف ارزی جلوگیری از خروج سرمایه از طریق ایجاد شفافیت در تراکنش‌های بانکی است که زمینه قانونی آن در بند (ح) تبصره 16 قانون بودجه سال 1398 فراهم شده است. روشهای دیگر نظیر اعمال محدودیت و افزایش تعرفه واردات کالاهای غیرضرور و لوکس و مدیریت سفرهای خارجی از طریق اخذ تصاعدی عوارض خروج از کشور و نیز مبارزه با واردات کالا به صورت غیررسمی (به جز مواد اولیه تولید) می تواند به کاهش مصارف ارزی کمک نماید.
3- گام سوم ایجاد منابع ارزی جدید از طریق کنترل صادرات غیررسمی (قاچاق) و سوق دهی آن به سمت صادرات رسمی است. همچنین با اصلاح قیمت برخی کالاها مانند بنزین و گازوئیل می توان مصرف داخلی را کاهش و ظرفیت صادراتی برای این محصولات فراهم کرد. یکی دیگر از منابع ارزی بالقوه ظرفیت گردشگری ایران است.
جزئیات افزایش 40 میلیارد دلاری منابع ارزی در اختیار
به گزارش تسنیم، در بخش «جزئیات عملیات مرتبط با تراز پرداخت‌ها» برنامه تصفیر نفت در بودجه، برآورده های انجام شده برای افزایش منابع ارزی در اختیار در اثر اقداماتی که در طرح کلی اقدام ذکر شد.
در اثر این اقدامات منابع در اختیار ارزی حدود 40 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت که از میزان 30 میلیارد دلار ناشی از درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز بیشتر است.
خلع سلاح دشمن از بازی تسلیحاتی سازی نفت علیه کشورمان راه اصلی پیروزی در نبرد تحریمی است
در بخش «نتیجه گیری» گزارش مرکز پژوهش های مجلس آمده است: «هیچ اقتصاددانی از ادامه تحریم های اقتصادی حمایت نمی کند. تحریم های اقتصادی بنیه تولیدی کشور را تضعیف می کند و رفاه کوتاه مدت و بلند مدت مردم را کاهش می دهد. ساختار اقتصادی معیوب، کشور را آسیب پذیر کرده است و در مرحله کنونی طرف مقابل همه توجه خود را معطوف به فروپاشی اقتصاد ایران کرده است. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، خلع سلاح طرف مقابل از بازی تسلیحاتی سازی نفت علیه کشورمان را، راه اصلی پیروزی در نبرد تحریمی می‏داند که می تواند به عنوان فرصتی بزرگ برای اصلاح ساختار اقتصاد ایران و تحقق آروزهای چندین ده ساله در استقلال از نفت نیز محسوب شود.
چارچوب برنامه صفر کردن ارادی و فعالانه نفت در بودجه دولت، به گونه ای طراحی شده است که هم بودجه از منابع حاصل از نفت رها شود و هم در عین حال، عواید ناشی از صادرات نفت به هر میزان، بتواند برای توسعه‏ی غیربودجه ای (غیر متکی به دولت) در کشور مورد استفاده قرار گیرد. بدیهی است این پیشنهاد به معنای امکانپذیر بودن به صفر رساندن صادرات نفت ایران نیست و کشور تلاش خواهد کرد که به اندازه مورد نیاز خود نفت صادر کند اما در این گزارش نشان داده شد که حتی در صورت صفر شدن صادرات نفت، امکان مدیریت تراز پرداخت ها و بازار ارز با ایجاد اصلاحاتی وجود دارد».