بزرگنمايي:

اخبار محرمانه -
عقب‌نشینی امریکا یا سیگنالی برای گفت‌وگو؟
k ٢٠
٨
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سارا معصومی| دولت ایالات متحده امریکا به رهبری دونالد ترامپ شیفته تحریم ایران است: از توسعه دامنه تحریم‌های اولیه تا بازگرداندن تحریم‌های ثانویه (هسته‌ای) و اضافه کردن نام افراد حقیقی و حقوقی به لیست تحریم‌های موجود. در دو سال و نیم گذشته دولت امریکا تا پیش از کناره‌گیری از توافق هسته‌ای با ایران بر دامنه تحریم‌های اولیه می‌افزود و در یک سال و اندی گذشته با کناره‌گیری از برجام بدون محدودیت بر دامنه تحریم‌هایی هم افزوده که در برجام ممنوع اعلام شده‌بود. دونالد ترامپ و تیم او هرگاه در پروژه‌ای برای جلب اجماع علیه ایران شکست می‌خورند تهدید می‌کنند که تحریم جدید در راه است. برهمین اساس قریب به سه هفته قبل بود که وزیرخزانه‌داری امریکا همراه با اعلام تحریم دفتر مقام معظم رهبری و شخص ایشان خبرداد که محمدجوادظریف، وزیر خارجه ایران نیز به زودی در لیست تحریم قرار می‌گیرد. این ادعا بلافاصله با واکنش‌های متفاوت و عمدتا تندوتیز در فضای مجازی روبه‌رو شد. «اعتماد» در گزارشی در تاریخ فوق برای توصیف این اقدام احتمالی امریکا از عبارت «انتقام تیم بی» از محمد جواد ظریف استفاده کرده و عنوان داشت که موفقیت ظریف در نشانه گرفتن قلب سیاست‌های ایران ستیزانه دولت ترامپ در قلب امریکا و در گفت‌وگو با رسانه‌های امریکایی از جمله فاکس نیوز منجر به این تصمیم احتمالی خواهد شد. در فضای مجازی برآیند واکنش‌های صورت گرفته این بود که دولت ترامپ چگونه ادعا می‌کند خواهان مذاکره با ایران است در حالی که قرار است مذاکره‌کننده ایرانی را در لیست تحریم قرار بدهد؟ پس از انتشار این خبر حقوقدان‌های بسیاری درباره پرهزینه بودن این اقدام امریکا در حالی که نیویورک میزبان سازمان ملل است، هشدار دادند. در فضای ناشی از انتشار این خبر این سوال به وجود آمد که چرا وزارت خزانه‌داری امریکا این‌بار پیش از آنکه تحریمی صورت بگیرد از آن رونمایی می‌کند؟ چندپاسخ برای این سوال مطرح بود که به نظر می‌رسید دو مورد آن یعنی طرح موضوع برای سنجش عکس‌العمل‌ها و همچنین بررسی چند و چون حقوقی آن منطقی‌تر از سایر پاسخ‌ها به نظر می‌رسید. تنش در رابطه میان ایران و امریکا در چندماه اخیر به بالاترین سطح خود رسیده و کشورهای متفاوتی نسبت به وقوع درگیری میان دو کشور هشدار می‌دهند، همزمان نیروهای نظامی دو طرف در منطقه خلیج‌فارس تا مرز شاخ به شاخ شدن پیش رفته‌اند، در چنین شرایطی تحریم وزیر خارجه ایران به معنای بستن باب دیپلماسی میان تهران و واشنگتن برای طولانی‌مدت بود. واکنش محمدجواد ظریف به خبر احتمال تحریمش چندان تند و تیز نبود و او ترجیح داد اظهارنظر در این باره را به پس از قطعی شدن خبر موکول کند. ظریف در این مدت گفت‌وگو با رسانه‌های امریکایی را در داخل ایران ادامه داد و در مصاحبه‌ای با نیویورک‌تایمز در پاسخ به سوال خبرنگار امریکایی درباره احتمال تحریم خود از سوی وزارت خزانه‌داری امریکا گفت: «هر کس که من را می‌شناسد می‌داند که من یا خانواده‌ام ملکی در خارج از ایران نداریم. من شخصا حتی حساب بانکی هم در خارج از ایران ندارم. ایران کل زندگی و تنها تعهد من است. بنابراین، من هیچ مشکل شخصی با تحریم‌های احتمالی ندارم.»
درحالی که ظریف تا چند روز دیگر برای شرکت در نشست‌های مقدماتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد راهی نیویورک خواهد شد، رسانه‌های امریکایی به نقل از دو منبع آگاه اعلام کردند که دولت ترامپ فعلا دستور تحریم وزیرخارجه ایران را معلق نگه داشته و قصد اجرایی کردن آن را ندارد. خبرگزاری امریکایی بلومبرگ در این باره می‌نویسد: پس از ماجرای حمله مشکوک به دو نفتکش در نزدیکی تنگه هرمز و همچنین هدف قرارگرفتن پهپاد امریکایی که مورد آخر توسط ایران صورت گرفت، وزارت خزانه داری امریکا برای سخت‌گیری بر ایران تصمیم گرفت نام وزیرخارجه این کشور را در لیست تحریمی خود قراربدهد. خبر تحریم احتمالی ظریف در روزهایی اعلام شد که دونالد ترامپ می‌گفت حمله تلافی‌جویانه به ایران را 10 دقیقه پیش از انجام آن متوقف کرده است. با وجود این به نظر می‌رسید که واشنگتن در تحریم وزیرخارجه ایران مصمم است اما با تایید دو منبع آگاه نزدیک به کاخ سفید اکنون مشخص شده که فعلا نام ظریف به لیست تحریمی مقام‌های ایرانی اضافه نخواهد شد. مشخص نیست که پشت پرده چه ملاحظه‌هایی منجر به این تصمیم‌گیری شده است و اینکه آیا مساله تحریم ظریف کلا کنسل شده یا ممکن است در آینده دوباره به دستورکار وزارت خزانه‌داری تبدیل شود. خبر متوقف شدن روند تحریم وزیر خارجه ایران در حالی برای نخستین‌بار از سوی خبرگزاری رویترز منتشر شد که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا روز چهارشنبه در توییتر خود از افزایش تحریم‌های ایران «به زودی» خبر داده بود.
بلومبرگ در بخش‌هایی از این گزارش نوشته است: اصولا وزارت خزانه‌داری تحریم افراد را از قبل اطلاع‌رسانی نمی‌کند، چرا که در این‌صورت فرد مدنظر می‌تواند اموال خود را به سرعت از خاک امریکا خارج کند. به گزارش «اعتماد» در مورد وزیرخارجه ایران احتمالا وزارت خزانه‌داری امریکا اطلاع داشته که او اموالی در این کشور ندارد لذا به منظور سنجش فضا، طرح موضوع کرده است. بلومبرگ در پایان گزارش خود درباره معلق شدن تحریم محمد جواد ظریف می‌نویسد: اخیرا نام رهبر ایران و چند عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم به لیست تحریم‌ها اضافه شده اما با توجه به دامنه تحریم‌های امریکا علیه ایران به نظر می‌رسد که9 تحریم جدید بیشتر جنبه نمادین داشته باشد. زمانی که مساله تحریم رهبر ایران مطرح و عملی شد کارشناس‌های رابطه ایران و امریکا تاکید کردند که این اقدام کاخ سفید پیامی به ایران است با این منظور که باب دیپلماسی بسته شد.
نشانه‌ای برای مذاکره؟
خبرگزاری رویترز که نخستین منبع انتشار خبر تعلیق تحریم ظریف است در گزارشی این تعلل کاخ سفید را به «باز نگه داشتن باب دیپلماسی با ایران» تعبیر کرده است. منبع آگاهی که رویترز به نقل از او خبر تعلیق دستور تحریم ظریف را داده به این خبرگزاری گفته است:«صدای آدم‌‌های معتدل غالب شد و ما به این نتیجه رسیدیم که انجام این کار لزوما مفید نیست. » این مقام امریکایی در ادامه با این جمله که مایک پمپئو، وزیر خارجه کابینه ترامپ فعلا با درج نام همتای ایرانی در لیست تحریمی مخالفت کرده، هویت آن «صدای معتدل» را فاش کرده است.
آن‌طور که خبرگزاری رویترز ادعا کرده واشنگتن به اقدام برای تحریم وزیرخارجه ایران بسیار نزدیک شده بود به گونه‌ای که خزانه‌داری امریکا پیش‌نویس بیانیه خود برای اعلام قرار گرفتن نام وزیر خارجه ایران در فهرست تحریم‌ها را آماده توزیع کرده بود. براساس خبرهای رسیده محمدجواد ظریف در نشست وزارتی سازمان ملل در خصوص «اهداف توسعه پایدار» که هفته آینده برگزار می‌شود، شرکت می‌کند و برای این منظور دولت امریکا باید برای ظریف روادید صادر کند و این خود نشانه دیگری است که واشنگتن فعلا تحریم او را متوقف کرده است. محمدجواد ظریف دو روز پیش در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود که هنوز ویزای امریکا برای او و سفر به نیویورک و شرکت در این نشست صادر نشده است.
یک سخنگوی وزارت خزانه‌داری امریکا در پاسخ به این سوال که چرا دولت ترامپ از تحریم ظریف منصرف شده، خبرنگار رویترز را به اظهارات روز سه‌شنبه یک مقام امریکایی درباره همین موضوع ارجاع داد که گفته بود: «ما در حال بررسی مسیرهای مختلف برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران هستیم. مشخصا ظریف یکی از افراد مدنظر ما است و ما به محض دریافت اطلاعات بیشتر شما را در جریان تازه‌ترین تحولات قرار خواهیم داد.»«مورگان اورتگاس» در کنفرانس خبری روز پنجشنبه ادعا کرد که واشنگتن خواستار حل و فصل دیپلماتیک اختلافات با ایران است. او ادعای ترامپ مبنی بر اینکه واشنگتن خواستار مذاکره با ایران بدون پیش‌شرط است را تکرار کرد.
به گزارش اعتماد، مقام‌های دولت ترامپ در دو سال و نیم گذشته موضع‌گیری‌های بسیار متفاوتی در قبال مذاکره با ایران داشته‌اند و در حالی که دونالد ترامپ بارها تکرار کرده خواهان مذاکره بدون پیش‌شرط است اما برخی مقام‌های دولت او مانند مایک پمپئو یا برایان هوک (مسوول گروه اقدام علیه ایران) از 12 محوری در مذاکره با ایران سخن می‌گویند که ماهیت آنها عملا به معنای تسلیم تهران است لذا ایران تاکنون تمایلی به آغاز کردن مذاکره با امریکا در حالی که تحت شدید‌ترین تحریم‌ها قرار دارد از خود بروز نداده است.
رویترز در بخش‌های دیگری از گزارش نوشته است: دونالد ترامپ می‌گوید برای مذاکره با ایران آماده است با این‌همه برخی مقام‌های سابق امریکایی با تحلیل رفتارهای کاخ سفید می‌گویند هیچ نشانه واقعی نمی‌بینند که واشنگتن مایل به گفت‌وگو با ایران باشد مگر در شرایطی که تهران کاملا تسلیم شود. برخی از درخواست‌های امریکا از ایران که همچنان هم روی میز است: پایان غنی‌سازی در ایران، اعطای دسترسی کامل و فراگیر به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آزاد کردن شهروندان امریکایی- ایرانی و بیرون رفتن ایران از سوریه . با وجود این به نظر می‌رسد که برخی مقام‌های دولت ترامپ اعتقاد دارند هرچند فعلا دورنمایی برای مذاکره با ایران وجود ندارد اما نباید با در تحریم قرار دادن وزیر خارجه ایران باب مذاکره برای روزی در آینده را بست.
رویترز در ادامه می‌نویسد: به نظر می‌رسد که بخشی از خصومت کاخ سفید با ظریف به دلیل اصرار او بر تیم بی‌است .تیمی که ظریف می‌گوید در حال کشاندن کاخ سفید به ورطه جنگ است. این خبرگزاری در ادامه می‌نویسد: واشنگتن اگر در بحث مذاکره با ایران جدی است، می‌تواند سیگنال‌های دیگری جز لغو تحریم ظریف هم بدهد. مثلا صدور مجوز برای صادرات ولو محدود نفت ایران. تهران تا پیش از بازگشت تحریم‌های هسته‌ای امریکا روزانه 2 و نیم میلیون بشکه نفت می‌فروخت و این در حالی است که این رقم کاهش یافته است. واشنگتن می‌تواند مثلا به چین و هند اجازه بدهد که نفت ایران را خریداری کنند. یکی دیگر از سیگنال‌های مثبت امریکا به تهران در این مقطع هم می‌تواند تمدید معافیت‌های تحریمی برای پروژه‌های هسته‌ای ایران باشد که در ماه آگوست به اتمام می‌رسد. با این تمدید چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی می‌توانند به همکاری با ایران در پروژه‌های هسته‌ای ادامه بدهند.