بزرگنمايي:

اخبار محرمانه -
چالش پیری، جنگ سرد مجازی
k ١.٦
٠
صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
خبر ضدامنیتی‌بودن نرم‌افزار «فیس‌اپ» در روزهای اخیر افزایش یافته است؛ نرم‌افزاری که در روزهای اخیر، با چالش پیری سر زبان‌ها افتاده و بسیاری از چهره‌های سرشناس سیاسی‌، ورزشی و هنری جهان برای شرکت در این چالش، تصاویر پیرشده خود را در این نرم‌افزار در شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک گذاشته‌اند. روز گذشته، چاک شامر، رهبر اقلیت مجلس سنای آمریکا، درحالی خواستار تحقیق درباره این نرم‌افزار شد که بسیاری از کارشناسان اظهار کرده‌اند این اپلیکیشن کاری بیش از آنچه دیگر شبکه‌هایی چون گوگل و فیس‌بوک می‌کنند، انجام نمی‌دهد.
نرم‌افزار فیس‌اپ که نخستین‌بار روی سیستم‌عامل iOS فعال شده بود، پس از موفقیت فراگیر نسخه اندرویدی خود را نیز رونمایی کرد و البته، از همان زمان هم دردسرهایش شروع شد. نام این اپلیکیشن اولین‌بار به‌دنبال جنجال‌ها حول محور نژادپرستانه‌بودن طراحی در آوریل2017 سر زبان‌ها افتاد. آن زمان کاربران برای تماشای چهره خود در‌صورتی‌که جنسیت مخالف داشتند، به چالش استفاده از این اپلیکشن پیوستند. کاربران رنگین‌پوست بسیاری در سراسر جهان با انتشار تصاویر تغییرشکل‌یافته خود در شبکه‌های اجتماعی اعتراض کردند که نرم‌افزار به‌جز تغییر جنسیت یا پیرکردن آن‌ها، چهره‌هایشان را هم سفید می‌کند. کانال رسمی فیس‌اپ 9آگوست2017 اعلام کرد فیلترهایی با نام «آسیایی»، «سیاه»، «هندی» و امثال آن‌ها را به فیلترهایش اضافه کرده است. به‌دنبال این اعتراض‌ها، مدیران روسی این اپلیکیشن در ابتدا انکار کردند که اضافه‌کردن این ویژگی‌های جدید نژادپرستانه است؛ اما کمی بعد یاروسلاو گونچاروف، مدیر اجرایی فیس‌اپ، اعلام کرد این فیلترهای جنجال‌برانگیز در چند ساعت آینده حذف خواهند شد.
سازندگان روسی این نرم‌افزار که پایگاهشان در سن‌پترزبورگ قرار دارد، می‌گویند «فیس‌اپ» با استفاده از هوش مصنوعی قادر است چهره آدم‌ها را در وضعیت‌های دیگر بازسازی کند و تصاویر تغییریافته کاربر را در وضعیت جدید به او تحویل دهد؛ اما همین قابلیت به‌ظاهر پیشرفته، در چند روز اخیر ظرفیت جنجالی‌شدن نرم‌افزار را افزایش داده است. تاکنون حدود 750هزار نفر از کاربران iOS و حدود یک‌میلیون و 800هزار نفر از کاربران اندروید در سراسر جهان، این نرم‌افزار را در گوشی‌های همراه خود فعال کرده‌اند. در کشور ما نیز دست‌کم طبق آمار دانلود از کافه‌بازار، فیس‌اپ تا این لحظه 500هزار نصب فعال داشته است. تاکنون، چهره‌های شاخص داخلی هنری و ورزشی مثل مهناز افشار، ترانه علیدوستی، هومن سیدی، احسان علیخانی، بازیکنان تیم ملی والیبال و بسیاری دیگر به چالش پیری پیوسته‌اند که به‌خودی خود موجب اقبال گسترده ایرانی‌ها به این نرم‌افزار شده است. همین آمار کافی است تا بسیاری از شاخک‌ها را درمقابل این نرم‌افزار خارجی تیز و چشمان سیاستمداران کشورها را به آن نگران کند. البته، شاید این موضوع برای کشور ما که پیام‌رسان اصلی و رایج میان مردم نرم‌افزاری خارجی است که تاکنون بارها حول‌وحوش آن بحث‌ها شدت گرفته است، اهمیت چندانی نداشته باشد؛ چنان‌که یکی از نخستین افرادی که به چالش پیری پیوست، شخص وزیر ارتباطات کشور، آقای آذری‌جهرمی بود.
با تمام این‌ها، در آمریکا برخلاف انتظار وضع متفاوت است. روز گذشته، رهبر اقلیت مجلس سنای آمریکا، چاک شامر، انجام تحقیقات FBI درباره فیس‌اپ را خواستار شد. این در حالی است که در آمریکا، نرم‌افزارهای بومی بیشترین حجم اکوسیستم فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی را دراختیار دارند. شامر در توییتر خود نوشت: «FBI و FTC باید متوجه امنیت ملی و خطرهایی باشند که حریم خصوصی آمریکایی‌ها را تهدید می‌کند؛ چون میلیون‌ها آمریکایی از فیس‌اپ استفاده می‌کنند. در‌حالی‌که مالکیت این نرم‌افزار با شرکتی روسی است و از کاربران خواسته می‌شود اطلاعات کامل و دقیق خود را ارائه و به نرم‌افزار اجازه دسترسی به عکس‌ها و اطلاعات شخصی‌شان را دهند». به‌گزارش بی‌بی‌سی، باب لورد، افسر امنیتی آمریکایی، نیز می‌گوید: «اینکه خطرهای امنیتی این نرم‌افزار چه چیزهایی هستند، الان مشخص نیست؛ اما آنچه مشخص است، این است که فواید جلوگیری از این اپلیکیشن به خطرهایش می‌ارزد». این پایگاه اضافه می‌کند که شرکت سازنده فیس‌اپ اعلام کرده 80میلیون کاربر فعال دارد.
با‌این‌حال، بسیاری از متخصصان به‌دنبال این جنجال‌ها اعلام کرده‌اند خطری بیش از آنچه در سایر پلتفرم‌های اینترنتی کاربران را تهدید می‌کند و فیس‌اپ موجب دردسر استفاده‌کنندگانش نخواهد بود. اشلی کارمن در پایگاه «ورژ» می‌نویسد تحقیقات مستقیم نشان می‌دهد که فیس‌اپ هیچ کار نامعمولی در کدها و ترافیک شبکه انجام نمی‌دهد. به‌علاوه، برای استفاده از این نرم‌افزار، کاربران iOS باید عکس به‌خصوصی را در گوشی خود انتخاب کنند تا فیلتر روی آن گذاشته شود؛ اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نرم‌افزار سایر عکس‌های ذخیره‌شده را هم دانلود می‌کند. شرکت فقط همان عکس به‌خصوص را در سرور خود آپلود می‌کند تا فیلتر را روی آن اجرا کند؛ اما این اتفاق به‌همان اندازه می‌تواند خطرناک باشد که باید هر لحظه درباره پلتفرم‌هایی مثل گوگل و فیس‌بوک هم نگران آن باشید. ویل استرافاچ، مدیرعامل شرکت فایروال گاردین، نیز دیروز در توییتر خود نوشت: «تلاش کردم با استفاده از آنالیزور ترافیک شبکه، این چیزی را بررسی کنم که مردم درباره فیس‌اپ می‌گویند که عکس‌های ذخیره‌شده در گوشی را به سرور خودکار آپلود می‌کند؛ اما ندیدم فعالیتی شبیه آن اتفاق بیفتد». با تمام این‌ها، شرکت فیس‌اپ گفته است درخواست‌ها برای حذف تصاویر و اطلاعات مردم را از سرورش پاسخ می‌دهد و در نرم‌افزار مسیری را برای درخواست حذف اطلاعات شخصی طراحی کرده است. این پایگاه اینترنتی آمریکایی ادامه می‌دهد اگرچه تضمینی نیست که نهایتا اطلاعات کابران را حذف کند؛ اما باید بدانیم این نیز همان چیزی است که هر روز در ارتباط با سایر شرکت‌ها هم اتفاق می‌افتد و تنها تفاوتش در روسی‌بودن فیس‌اپ است.
اگرچه حساسیت آمریکایی‌ها به روسی‌بودن اپلیکیشن پرمخاطب را می‌توان درادامه جدال‌های سیاسی-امنیتی دو کشور دانست و بسیاری از شایعات بی‌پایه یا بی‌اهمیت را کنار گذاشت، حساسیت مقام‌های کشوری با قدرت‌های اطلاعاتی آمریکا به پاگرفتن نرم‌افزاری رقیب جای تأمل دارد. فیس‌اپ حتی اگر اطلاعاتی را در سرورهای دستگاه امنیتی روسیه ذخیره کند، بازهم به میزانی نیست که در طول سال‌ها کاربران با اطلاع یا بدون اطلاع و خواسته یا ناخواسته اطلاعات شخصی خود را در فضاهای ابری شرکت‌های بزرگی چون گوگل ذخیره کرده‌اند. در کشور ما نیز چند سالی است استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی موضوع اول بحث‌های امنیتی در حوزه ارتباطات است و هنوز اراده‌ای در مدیران کشور برای رفع مشکل دیده نمی‌شود. شاید لازم باشد ما هم مثل باب لورد، افسر امنیتی آمریکایی، یک‌بار به خودمان بقبولانیم حتی اگر خطرها قطعی هم نباشند، پیشگیری از آن‌ها بهتر از درمان است.