بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اقتصاد آنلاین / روز 26 مرداد ماه جاری مسئولان صندوق توسعه ملی گزارش عملکرد تسهیلات این صندوق را در نشستی با اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ارائه کردند. صندوق توسعه ملی پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی و انحراف آن بر اساس ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی تأسیس شد.
با وجود تمام محدودیت‌های تحریم که درآمدهای نفتی را به‌عنوان مهم‌ترین ورودی صندوق توسعه ملی تحت تأثیر قرار داده است، بررسی عملکرد این صندوق از ابتدای تأسیس تا انتهای آذر ماه سال گذشته نشان می‌دهد که طرح‌های بزرگ و مهمی از طریق تسهیلات صندوق اجرا شده یا در حال اجراست.
طبق اطلاعات ارائه شده از سوی صندوق توسعه ملی، مبلغ کل تسهیلات ارزی پذیرش شده توسط این صندوق(اعلام وصول شده) تا 30 آذر سال گذشته معادل 41 میلیارد و 92 میلیون دلار بوده است. از این مقدار معادل 38 میلیارد و 266 میلیون دلار به مرحله تخصیص ارز (صدور نامه مسدودی به بانک مرکزی) رسیده و از مجموع تسهیلات ارزی مسدود شده مبلغی معادل 22 میلیارد و 634 میلیون دلار به طرح‌های بخش خصوصی، معادل 96 میلیون دلار به طرح‌های بخش تعاونی، 14 میلیارد و 967 میلیون دلار به طرح‌های بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غیردولتی و معادل 569 میلیون دلار به سایر موارد، اختصاص یافته است. از کل مبلغ مسدود شده برای پرداخت تسهیلات از طریق قراردادهای عاملیت ارزی، مبلغ 18 میلیارد و 121 میلیون دلار با همکاری بانک‌های عامل و بانک مرکزی به مرحله پرداخت قطعی به متقاضیان رسیده است.
356 طرح
طرح‌های اعلام وصول شده (فعال) صندوق توسعه ملی تا انتهای آذر 97 تعداد 356 فقره و با مجموع مبلغ معادل 41 میلیارد دلار بوده است که برای تعداد 327 فقره از آنها به مبلغ 38 میلیارد دلار مسدودی صادر شده است. از محل این مسدودی‌ها، مبلغی معادل 28.7 میلیارد دلار گشایش اعتبار فعال (دارای پوشش از بانک مرکزی) بابت 305 طرح انجام گرفته است که در دوره مورد گزارش، بابت 285 فقره از آنها، معادل مبلغ 18 میلیارد دلار پرداخت قطعی صورت گرفته است.
علاوه بر تسهیلات مذکور، معادل 11 میلیارد و 350 میلیون دلار برای اعطای تسهیلات جهت اجرای طرح‌های ملی مربوط به حوزه آب، خاک و کشاورزی بر اساس قوانین مربوطه اختصاص یافته است. تا انتهای آذر 97 مبالغ مسدودی مربوط به این طرح‌ها شامل 8 میلیارد دلار برای طرح‌های مهار و تنظیم آب‌های مرزی کشور، طبق مجوز مقام معظم رهبری، معادل مبلغ 1.5 میلیارد دلار برای طرح‌های احیا و توسعه اراضی کشاورزی استان‌های خوزستان و ایلام، طبق مجوز مقام معظم رهبری، معادل مبلغ 500 میلیون دلار برای طرح‌های انتقال آب به اراضی سیستان، طبق مجوز مقام معظم رهبری، معادل مبلغ 500 میلیون دلار برای طرح‌های آبرسانی به روستاها، ، معادل مبلغ 500 میلیون دلار برای طرح‌های آبیاری تحت فشار، معادل مبلغ 350 میلیون دلار برای تکمیل طرح انتقال آب به اراضی سیستان اختصاص یافته است.
همچنین تا پایان آذر ماه 1397، مبلغ 437.3 میلیون دلار بابت اجرای بند (د) تبصره 4 قانون بودجه سال 1397 موضوع توسعه سازمان صدا و سیما و تقویت بنیه دفاعی کشور اختصاص یافته است. در مجموع مبلغی معادل 11 میلیارد و 387 میلیون دلار نزد بانک مرکزی جهت پرداخت به این طرح‌ها، مسدود شده است.
سهم بخش‌های مختلف از تسهیلات صندوق
تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی به طیف وسیعی از طرح‌های اقتصادی تخصیص یافته است که در میان آنها حدود 8/40 درصد از مجموع مبلغ طرح‌های اعلام وصول شده مربوط به بخش بالادستی نفت و گاز با مبلغی بالغ بر معادل 16.8 میلیارد دلار است و طرح‌ها و فعالیت‌های نیروگاهی با مبلغی معادل 4.8 میلیارد دلار، در جایگاه دوم قرار دارند.
طرح‌های بالادستی نفت و گاز: سهم طرح‌های بالادستی نفت و گاز از طرح‌های اعلام وصول شده معادل مبلغ 16.8 میلیارد دلار، مربوط به 11 فقره طرح است. از مبلغ مسدود شده در این رشته فعالیت، مبلغ 6.8 میلیارد دلار بابت 4 فقره طرح مربوط به بخش خصوصی و مبلغ 9.9 میلیارد دلار بابت 7 فقره طرح مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.
طرح‌های پایین دستی نفت و گاز: سهم این طرح‌ها از طرح‌های اعلام وصول شده معادل مبلغ 298 میلیون دلار، مربوط به 3 فقره طرح است. تمام طرح‌های مسدود شده در این رشته مربوط به بخش خصوصی است.
طرح‌های پتروشیمی: سهم طرح‌های پتروشیمی از طرح‌های اعلام وصول شده معادل مبلغ 4.2 میلیارد دلار برای 16 طرح است. به جز یک فقره، بقیه موارد مربوط به بخش خصوصی شامل10 فقره طرح به مبلغ معادل 2.9 میلیارد دلار است.
طرح‌های پالایشگاهی: سهم طرح‌های پالایشگاهی از طرح‌های اعلام وصول شده مبلغی معادل 4.5 میلیارد دلار برای 7 طرح است. شایان ذکر است که 3 فقره از طرح‌ها به مبلغ معادل 2.5 میلیارد دلار مربوط به بخش خصوصی و باقی مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.
طرح‌های نیروگاهی : سهم طرح‌های نیروگاهی از طرح‌های اعلام وصول شده معادل 4.8 میلیارد دلار برای 51 طرح است. از این طرح‌ها، 40 طرح به مبلغ معادل 3.2 میلیارد دلار مربوط به بخش‌های خصوصی و تعاونی و 6 طرح به مبلغ معادل 1.3 میلیارد دلار نیز مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی است.
طرح‌های حمل و نقل : سهم این طرح‌ها از طرح‌های اعلام وصول شده معادل1.883 میلیون دلار برای 16 طرح است. از طرح‌های مسدود شده، 3 طرح به مبلغ معادل 299 میلیون دلار مربوط به شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی و 10 طرح به مبلغ 1.503میلیون دلار مربوط به بخش خصوصی و سایر است.
طرح‌های فولادی: سهم این طرح‌ها از طرح‌های اعلام وصول شده معادل 3.2 میلیارد دلار برای 32 طرح است. از طرح‌های مسدود شده، 25 طرح به ارزش 2.3 میلیارد دلار مربوط به بخش خصوصی و تعاونی است.
طرح‌های سیمان، کاشی، سنگ و صنایع مشابه: سهم این طرح‌ها از سرجمع طرح‌های اعلام وصول شده معادل 358 میلیون دلار برای 32 طرح است. 31 فقره از طرح‌ها مربوط به بخش‌های خصوصی و تعاونی با مجموع مبلغی بالغ بر 343 میلیون دلار است.
طرح‌های بخش صنعت و معدن و سایر طرح‌ها: سهم این طرح‌ها از جمله طرح‌های بخش‌های آب و کشاورزی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، خدمات، گردشگری، بازرگانی و...) از طرح‌های اعلام وصول شده معادل 5 میلیارد دلار برای 188 طرح است. از مجموع طرح‌های مسدود شده، 166 طرح موفق به گشایش اعتبار شده است.
بررسی ترکیب استانی
طرح‌های ارزی مصوب از محل قراردادهای عاملیت ارزی، نشان می‌دهد که تمامی استان‌های کشور، دارای طرح ارزی مصوب بوده‌اند. استان بوشهر با مبلغی معادل 13 میلیارد دلار (به علت طرح‌های بالادستی نفت و گاز)، دارای بیشترین طرح مصوب از نظر مبلغ و استان‌های اصفهان و یزد هرکدام با 29 طرح، دارای بیشترین طرح مصوب از نظر تعداد است.