بزرگنمايي:

اخبار محرمانه -
سرمقاله شرق/ گردشگری؛ ثروت پنهان ایران
١٧
٠
شرق / « گردشگری؛ ثروت پنهان ایران » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم احمد عظیمی‌بلوریان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
درباره گردشگری در ایران آن‌قدر مطلب در فضای مجازی نوشته شده که نیازی به بازگویی نیست. ایران یکی از بااستعدادترین کشورهای جهان در این زمینه است اما متأسفانه تاکنون آنچنان که باید گام اساسی در این صنعت یا هنر بالقوه برداشته نشده، اگرچه تا بخواهید درباره آن گفته شده ولی این ثروت پنهان، همچنان کم‌استفاده باقی مانده است. یکی از دلایل عقب‌ماندگی ایران در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه توسعه گردشگری، وابستگی ‌ به درآمد نفت بوده که امروز این درآمد به دلیل محاصره اقتصادی بسیار کاهش یافته است. تفاوت پایه‌ای اقتصاد متکی بر نفت با اقتصاد جهانگردی و گردشگری، «تمرکز» صنعت نفت در مقابل «پراکندگی» صنعت توریسم یا جهانگردی در مقیاس بین‌المللی و گردشگری در مقیاس ملی است. اقتصاد نفت در دست دولت است و اقتصاد جهانگردی و گردشگری در دست مردم. تمرکز بیش از حد اقتصاد بر نفت، ایدئال کشورهایی است که با یک مانور ساده کشورهای نفت‌خیز را در چنگال خود می‌گیرند و فشار می‌دهند. نمونه‌های کنونی و داغ آن محاصره اقتصادی (مورد ایران) یا حمله موشکی به تأسیسات نفتی (مورد اخیر عربستان) است که اقتصاد کشور را بحرانی می‌کند، کنترل آن را از دست دولت در این کشورها در می‌آورد و در چنگال قدرت‌های غربی قرار می‌دهد. چون هر دو مورد هم‌اکنون در خاورمیانه رخ داده است، نیازی به فلسفه‌بافی و نظریه‌پردازی بیش از این ندارد.
امتیاز اقتصاد گردشگری و جهانگردی این است که نقش مردم را در رونق اقتصادی افزایش و نقش دولت را کاهش می‌دهد، زیرا زمینه این صنعت به دلایل تاریخی به بهترین شکل بالقوه در کشور موجود است. استان‌های مرکزی ایران به دلیل قدمت تاریخی در جهان به خوبی شناخته شده‌اند. وضعیت تاریخی استان‌های کناری یا مرزی کشور برای کشورهای همسایه کاملا روشن است. آثار تاریخی و ویژگی‌های اقلیمی هر استان هم کاملا شناخته‌شده هستند. ایران در این زمینه در بالاترین رده‌بندی‌های جهانی جای دارد. اما از این آثار به دلایلی تاکنون به صورتی که باید بهره‌برداری نشده است. میان سازمان‌های مسئول هماهنگی وجود ندارد. نمونه بارز این ناهماهنگی تخریب روزافزون شهرها به جای آبادانی نظام‌مند آنهاست. شهرسازی در ایران، با همه سروصدا و تبلیغات دستگاه‌های مسئول، به جای ساخت شهر با معیارهای علمی عملا به تخریب شهرها و محیط زیست آنها پرداخته است، اما مسئولان مربوطه از هر فرصتی برای موجه‌نشان‌دادن کارهای ناشایست خود استفاده می‌کنند. نمونه بارز ناتوانی در شهرسازی در ایران از 70 سال گذشته رونق‌بخشیدن به صنعت خودروسازی است. به جای ایجاد زمینه‌های شادابی و تندرستی در شهرها و روستاهای ایران، صنعت خودروسازی آنها را به گورستان تبدیل کرده است. اما مسئولان امر به پروژه‌هایی مانند «مال»سازی می‌بالند که با تقلید از جزایر خلیج فارس، رونق کاذبی در نقاطی از شهرها به وجود آورده است. تهران با همه طبیعت زیبا و کم‌نظیری که دارد و با وجود همه ادعاهایی که نسبت به حسن مدیریت آن شده و می‌شود، یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان است. در همین حال، مسئولان شهر با نصب مجسمه‌های زیبا و شعارنویسی در مسیر بزرگراه‌ها تصور می‌کنند که شهر را زیبا و آباد کرده‌اند. مشهد با همه تقدسی که دارد و نیز تبریز و اصفهان دست‌کمی از تهران ندارند.
بی‌توجهی به تندرستی مردم و زائران در شهری مانند مشهد خیره‌‌کننده است، در‌حالی‌که این شهر یکی از بااستعدادترین شهرهای ایران برای توسعه پایدار و رونق اقتصادی است. اکنون که ایران در فشار محاصره اقتصادی غرب قرار گرفته، بهترین و ساده‌ترین راه گذر از اقتصاد نفتی به اقتصاد مردمی بازکردن راه توسعه زمینه‌های جهانگردی و گردشگری تا کوچک‌ترین مقیاس آنها یعنی بوم‌گردی است. در این راستا دولت باید چند گام ارزشی بردارد و شرایط جوّی را در کشور برای ورود جهانگرد فراهم کند. نخستین گام رونق‌دادن به روابط همسایگی است. کشورهای اطراف ایران از گذشته‌های دور یا بخشی سیاسی و جغرافیایی از ایران بوده‌اند، یا در حوزه تمدنی ایران بوده و روابط فرهنگی و اقتصادی قوی با ایران داشته‌اند. جدایی بیشتر آنها توسط ابرقدرت‌های دوران‌های مختلف اتفاق افتاده که آخرین آنها جداشدن بحرین در رژیم پهلوی بوده است. رفت‌وآمد جهانگردان موجب رونق تولید، بازرگانی و خدمات خواهد شد. باید نسبت به ارزش‌های مذهبی دقت بیشتری شود. دوم اینکه باید میان مسئولان شهرسازی، گردشگری، روستاسازی و محیط زیست (وزارتخانه‌های راه و مسکن، میراث فرهنگی، جهاد سازندگی، بهداشت و درمان و نیز سازمان حفاظت محیط زیست) ارتباط قوی و همکاری مستمر صورت گیرد. نباید گفت که مسئولان همه وزارتخانه‌ها در هیئت دولت کنار هم می‌نشینند و از اهداف و دردهای یکدیگر آگاه‌اند. خودروهایی که به دلیل آلودگی بیش از حد اجازه حرکت در تهران را ندارند، به راحتی جذب شهرها و روستاهای اطراف می‌شوند. وزارت جهاد سازندگی و سازمان حفاظت از محیط زیست تاکنون چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اند؟ ایران در حال حاضر به دلیل روشن‌نبودن افق اقتصادی نمی‌تواند به سبک کلاسیک برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشد. اما می‌تواند گام به گام حرکت کند مشروط بر اینکه برداشت واقع‌بینانه‌ای از آنچه هست و رویدادها داشته باشد.