بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - خراسان / جشنواره سی‌وهفتم فجر با همه فرازونشیب‌هایش هفته گذشته به پایان رسید و حالا می‌توان ارزیابی نسبتاً جامعی از اتفاقات این دوره جشنواره داشت. این دومین دوره‌ای بود که ابراهیم داروغه‌زاده معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، عهده‌دار امور جشنواره بود و این بار هم سعی بر آن بود که در برگزاری جشنواره فجر، بیشترین صرفه‌جویی اقتصادی صورت گیرد. اگرچه هنوز گزارش مالی جشنواره منتشر نشده اما از شواهدی مانند حضور پررنگ اسپانسرها، می‌توان دریافت تلاش برای صرفه‌جویی، کمابیش با موفقیت همراه بوده است. در ادامه، ارزیابی جشنواره را از هفت منظر می‌خوانید:
1- یک جشنواره منظم
به گواه اهالی سینمای ایران، امسال نظم کم‌سابقه‌ای بر جشنواره فجر حاکم بود و از مراسم افتتاحیه تا پایان اختتامیه، جشنواره منظمی را شاهد بودیم. تنها اتفاقی که کمی برنامه‌های جشنواره را به هم ریخت، همان نرسیدن فیلم «غلامرضا تختی» در روز اول جشنواره بود که در آن مورد خاص هم، بی‌نظمی از طرف صاحبان فیلم رخ داده بود. مراسم‌های افتتاحیه و اختتامیه با کمترین تأخیر نسبت به زمان وعده‌داده‌شده شروع شدند و به پایان رسیدند.
2- حضور داوران به سبک کن و ونیز
در اختتامیه جشنواره امسال، برای اولین بار به سبک جشنواره‌های ونیز و کن، داوران بخش سودای سیمرغ جشنواره در صندلی‌های مشخصی روی صحنه نشسته بودند و برای اعلام نام هر برنده، جلوی بلندگو می‌آمدند. در یک دهه اخیر، داوران و مسئولان می ایستادند و در 4-5 سال اخیر، هنرمندان به سبک جشن هایی مانند اسکار می آمدند اما امسال به سبک جشنواره های مطرح کن و ونیز بود. در چند سال اخیر، هنرمندان (عموماً ستاره‌ها) به سبک جشن‌هایی مانند اسکار و گلدن‌گلوب، با حضور روی صحنه، نام برنده را اعلام می‌کردند که گاهی حواشی خاص خود را داشت. پیش از آن نیز داوران و قبل‌ترها مسئولان سینمایی روی صحنه می‌ایستادند و یکی‌یکی از برندگان تجلیل می‌کردند. به نظر می‌رسد سبک جدید، در ادامه مسیر الگوبرداری جشنواره فجر از جشنواره‌های معتبر سینمای اروپاست؛ الگوبرداری که منتقدان و موافقانی هم دارد.
3- تنوع ژانر
جشنواره امسال نسبت به سال‌های گذشته، از تنوع بالایی در ژانر برخوردار بود. ژانرهایی که مدت‌ها در سینمای ایران جایی نداشتند یا فیلم‌های باکیفیتی نداشتند، در جشنواره امسال با قدرت حضور داشتند. «آشفتگی» فریدون جیرانی در ژانر نوآر و «سرخ پوست» در ژانر معمایی تاریخی ساخته شد و ژانرهای تریلر سیاسی با «شبی که ماه کامل شد» و اکشن سیاسی با «ماجرای نیمروز: رد خون» در جشنواره حضور داشتند. جشنواره امسال حتی فیلم «سونامی» را در ژانر نسبتاً مهجور ورزشی داشت. تنوع ژانر جشنواره امسال، می‌تواند نوید اکران متنوعی را در سال آینده بدهد.
4- سطح کلی فیلم‌ها
مجموعه فیلم‌های جشنواره امسال به گونه‌ای بود که می‌توان سطح کلی فیلم‌ها را بالا دانست. امسال چند فیلم از جمله «سرخ پوست»، «شبی که ماه کامل شد»، «ماجرای نیمروز: رد خون» و «متری شیش و نیم» بودند که توانستند نظر غالب منتقدان سینمای ایران را به خود جلب کنند. سطح جشنواره به قدری بالا بود که مسعود فراستی منتقد سختگیر سینمای ایران، امسال از چهار فیلم تمجید کرد. اتفاقی بی‌سابقه که در همین صفحه به آن به طور مفصل پرداختیم.
5- سود بلیت‌فروشی در جیب صاحب اثر
امسال برای اولین بار سهم بزرگی از فروش بلیت‌های جشنواره به صاحبان آثار رسید. در حالی که تا پیش از این دوره، عواید حاصل از بلیت‌فروشی جشنواره در سینماهای مردمی، بین جشنواره و سالن‌دار تقسیم می‌شد اما امسال 50 درصد به صاحبان فیلم رسید و از این طریق، سازندگان سود خوبی از جشنواره بردند. نکته جالب آن که در اکران عمومی، عواید فروش بلیت بین صاحب اثر، پخش‌کننده و سینمادار تقسیم می‌شود و در جشنواره امسال به دلیل آن که هنوز پخش‌کننده‌ای حضور ندارد، این سهم بین دو گروه تقسیم شده است تا به نوعی اکران در جشنواره، پرسودتر از اکران عمومی باشد!
6- داوری‌های استاندارد
اگر از انتقادات کم‌شمار (نسبت به دوره‌های قبل) گذر کنیم، می‌توان گفت غالب منتقدان از داوری‌های امسال رضایت داشتند؛ چه در اعلام نامزدی‌ها و چه در برندگان سیمرغ. به علاوه از اتفاقات عجیبی مانند کنار گذاشتن یک فیلم به دلیل محتوای آن (مانند مورد سال گذشته «لاتاری») خبری نبود. به همین دلیل در میان منتقدان داوری‌ها، اتفاق نظری در این باره وجود ندارد. از میان هنرمندان هم تنها دو نفر (بابک حمیدیان و مهناز افشار) بودند که به داوری‌های جشنواره اعتراض داشتند؛ اتفاقی که در سال‌های قبل زیاد می‌افتاد.
7- 2گاف اجرایی
علاوه بر نقاط عموماً مثبتی که گفته شد، نباید از گاف بزرگ مراسم اختتامیه به راحتی گذشت. در حالی که نام برنده جایزه بهترین طراحی لباس در اواسط مراسم اعلام شد اما تا دو ساعت پس از اختتامیه، مشخص نشده بود که وی نه برای فیلم «شبی که...» بلکه برای «ماجرای نیمروز» برگزیده شده است! این اتفاق به این دلیل افتاد که محمدرضا شجاعی برنده جایزه، برای دو فیلم نامزد شده بود که نام فیلم برنده (و نه نام شجاعی) اشتباه اعلام شد.به علاوه مراسم افتتاحیه جشنواره هم واجد یک اشتباه مهم بود. ماجرایی که با عنوان «همخوانی» انجام شد و بیشتر شبیه به «تک‌خوانی» بود، موجب تشکیل پرونده‌ای برای دست‌اندرکاران جشنواره در دادسرای رسانه هم شده است.
مصطفی قاسمیان