بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - مهر / رامبد جوان می‌گوید درباره «پول‌شویی» در سینمای ایران شک ندارد اما حجم این تخلف در سینما را در قیاس با حوزه‌های مالی دیگر «شوخی» توصیف می‌کند.
در ادامه مصاحبه با رامبد جوان در این خصوص را بخوانید.
نظرتان درباره بحث داغ این روزها یعنی ورود پول‌های مشکوک به سینما چیست؟ ارزیابی شما از کیفیت ورود بخش خصوصی به چرخه تولید فیلم در سال‌های اخیر چیست؟
در این مورد هم به‌شدت معتقدم که کاش این‌قدر به جان یکدیگر نیفتیم. آنچه اهمیت دارد این است که سینما هم مانند هر حوزه دیگری، باید خصوصی شود و در اصل این نکته نباید تردید کرد. پای ارگان‌های حکومتی و اساساً تفکر دولتی باید از سینما بیرون کشیده شود.
* همان چیزی که در دنیا به نام «سینمای مستقل» نامیده می‌شود.
دقیقاً. البته این نکته را توجه داشته باشید که ما در سینمای حرفه‌ای جهان، سینما مستقل داریم و سینمای استودیویی. در ایران اما سینمای دولتی داریم و خصوصی. در آنجا استودیوهای بزرگ فیلم‌سازی به جهت پول‌های کلانی که دارند، نقشی شبیه دولت در ایران را دارند.
امروز در سینمای ایران سه گروه حضور دارند. سینمای دولتی، سینمای خصوصی و همان سینمای کم‌هزینه و اندیشه‌ای که به آن «هنروتجربه» می‌گوییم و شخصاً معتقدم خیلی به آن‌ها نیاز داریم. این گروه آخر حکم خوراک فکری برای من سینماگر را دارند. در این مختصات هرچقدر سهم دولت کمتر شود، حتماً اتفاقات بهتری خواهد افتاد. در مقابل اما با پدیده‌ای مواجهیم به نام «پول‌شویی» در سینما. واقعیت این است که سینما، تلویزیون و اساساً هنرهای نمایشی همواره در معرض توجه هستند. اگر اتفاقی در جامعه بازیگری رخ بدهد، همه از آن آگاه می‌شوند اما همین اتفاق اگر در میان پزشکان یا مهندسان رخ بدهد، احتمالاً کسی اصلاً از آن باخبر هم نمی‌شود! در این شرایط سؤالم این است آیا پول‌شویی در دیگر بخش‌های کشور رخ نمی‌دهد؟
* اینکه شد جواب سؤال را با سؤال دادن! ما درباره سینما صحبت می‌کنیم...
من شک ندارم در سینما پول‌شویی اتفاق افتاده و بازهم می‌افتاد.
* این شد جواب!
در این زمینه که شک ندارم، همه هم می‌دانیم این واقعیت است و حتی می‌دانیم چه کسانی هستند و در کدام پروژه‌ها مشغول‌اند...
* (با خنده) خب این‌قدر دقیق اطلاع دارید چرا به قوه قضاییه خبر نمی‌دهید!
(می‌خندد) مگر من پلیسم! حرفم هم چیز دیگری است. اساساً گردش مالی سینما مگر چقدر است که بخواهیم این‌قدر روی آن حساس شویم. به نسبت خیلی از صنایع دیگر، گردش مالی سینما شوخی است.
* فارغ از این قیاس‌ها، پذیرفتیم که سینما باید خصوصی شود؛ مسیر درست برای مصون ماندن از این عوارض تحقق شفافیت است...
شفافیت یعنی چه؟ این چه منطقی است که برخی فکر می‌کنند من باید درآمدم را به همه اطلاع بدهم تا شفاف‌سازی کرده باشم!
* به نظرم حسین انتظامی (سرپرست سازمان سینمایی) پاسخ نسبتاً جامعی از شفافیت ارائه داده است؛ اینکه قاعده و قانون مشخصی در سینما چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی وجود داشته باشد که اگر زمانی نسبت به عملکردهایمان در این حوزه مورد سؤال قرار گرفتیم، بتوانیم به آن قواعد ارجاع بدهیم.
بله. این تعریف درستی است..
* اما امروز در بخش خصوصی سینمای ایران نشانی از این قاعده نیست!
چون تازه در حال شکل‌گیری است. تازه چند سال است که اساساً سینماداری خصوصی در ایران پا گرفته است...
سعی می‌کنم آلوده به پول‌های مشکوک نشوم. نهایت کاری که می‌توانم بکنم همین است که فیلم‌هایم را در منطقه امنی محافظت کنم تا به این جریان آلوده نشود
* و اتفاقاً چون در گام‌های اول هستیم باید حواسمان به اهمیت این قواعد باشد.
بله حتماً این درست است. قانون‌گذاری در این زمینه را حتماً باید خانه سینما برعهده بگیرد که همه اصناف سینما در آن سهم دارند. در این فرآیند دولت باید «ناظر» باشد، نه «عامل». ناظری از ارشاد باید در فرآیند این قانون‌گذاری حضور داشته باشد تا بگوید تا کجا می‌تواند نقش‌آفرین باشد. خروجی چنین فرآیند می‌شود «قوانین خصوصی‌سازی سینمای ایران» که همه ما هم می‌توانیم به آن پایبند باشیم.
* آن زمان آن‌قدر حرفه‌ای می‌شویم که دیگر مثل امروز ابایی از اعلام دستمزد فلان بازیگر و یا بودجه تولید فلان پروژه سینمایی نخواهیم داشت؛ اطلاعاتی که الان انتشارشان یک چیز عجیب‌وغریب به نظر می‌رسد!
چون همه‌چیز بی‌دروپیکر است. دلیلش هم این است که تعداد آدم‌های حرفه‌ای و آگاه نسبت به حوزه‌ای که در آن کار می‌کنند. بسیار کم است.
* رامبد جوان که امروز سه پروژه در بخش خصوصی تهیه کرده است، تن به این شفافیت می‌دهد؟
من که اعلام کرده‌ام. برای همین «قانون مورفی» 3.5 میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم. ما حساب کرده بودیم با پولی که داریم می‌توانیم 4 فیلم بسازیم اما خروجی آن شد 3 فیلم! این خیلی مهم است که ما آگاه باشیم در فرآیند تولید و سرمایه‌گذاری یک فیلم دقیقاً چه مراحلی طی می‌شود. نباید تصور این باشد که مثلاً این 3.5 میلیارد که ما اعلام می‌کنیم در جیبمان بوده و آن را درآورده و خرج فیلم کرده‌ایم! ‌ نه، جمع‌آوری و تأمین این بودجه خودش یک تخصص است و بلدی می‌خواهد.
اینکه شما از روی فیلم‌نامه بتوانید برآورد مالی داشته باشیم و بدانید از چه فرآیندی می‌توانید بودجه آن را تأمین کنید، نیاز به آموزش دارد. مثل سرمایه‌گذاری در ساختمان‌سازی است که پیش‌بینی و تنظیم آن با شرایط بازار، واردی می‌خواهد. آموزش کافی در این زمینه پیش‌شرط آن شفافیتی است که از آن صحبت می‌کنیم.
* فارغ از شرایط و ایده‌آل‌هایی که در آینده باید به‌وجود بیاید، امروز و در قبال آن «پول‌شویی» که اشاره کردید تردیدی در وجود آن ندارید، چه باید کرد؟
من سعی می‌کنم آلوده نشوم. نهایت کاری که می‌توانم بکنم این است که فیلم‌هایم را در منطقه امنی محافظت کنم تا به این جریان آلوده نشود. همیشه معتقدم که باید سعی کنم کاری نکنم فردا از صحبت درباره آن احساس شرمندگی داشته باشم. دقیقاً مانند «دروغ».
دروغ گفتن خاصیتش این است که فردا روزی تو را دچار شرمندگی می‌کند. سعی می‌کنم کاری نکنم که فردا مجبور شوم بگویم مرا ببخشید، ای‌کاش این کار را نمی‌کردم. اصل «اخلاق» که درباره آن باهم صحبت کردیم هم به نظرم همین است.