بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - ایرنا / تفکیک جشنواره جهانی فیلم از جشنواره فجر خوب است یا نه؟ این سؤالی است که از سی‌وچهارمین دوره جشنواره فیلم فجر که بخش بین‌الملل از جشنواره ملی تفکیک شد، تا به امروز هنوز مطرح است.
هر اتفاقی که در هنر هفتم رخ می‌دهد از تصمیم‌های کلان مدیریتی تا حتی انتخاب یک بازیگر مطرح، همیشه مورد بحث و بررسی در میان اهالی سینما، خبرنگاران و حتی عامه مردم بوده است. سینما از ابتدا به نسبت دیگر رشته‌های هنری در صدر توجه مردم بوده و این تنها مختص کشور ما هم نیست. چهار سال پیش بود که مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور یعنی جشنواره فیلم فجر دچار یک تغییر شد که آن هم تفکیک بخش آثار خارجی از جشنواره و قرار دادن یک فستیوال جدا به نام جشنواره جهانی بود. در جشنواره سی‌وچهارم فیلم فجر بخش بین‌الملل از این فستیوال بزرگ ملی جدا شد. اما با گذشت چهار سال، این اتفاق هنوز موافقان و مخالفان خود را دارد. خسرو دهقان، مهدی صباغ‌زاده و ابوالحسن داوودی نظراتشان را درباره این تفکیک چهارساله بیان کردند.
این جشنواره یک ویترین مغازه است
خسرو دهقان، منتقد سینما، درباره دستاوردهایی که جشنواره جهانی طی این سال‌های تفکیک از جشنواره ملی برای سینمای کشور به همراه داشته، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: به هر حال خوبی‌ها و بدی‌های این اتفاق یک دریچه و یک‌گونه تابلو و عرضه است. اگر صادق باشیم یک نوع ویترین مغازه است. نظر من درباره این فستیوال مثبت است. البته می‌توان انتقاداتی هم به آن وارد کرد. اما یک لحظه برعکس این قضیه را فکر کنید. تصور کنید این جشنواره اصلاً وجود نداشته باشد. خب همین مختصر تریبون را هم از دست می‌دادیم، یعنی اگر نباشد چیزی هم به دست نمی‌آوریم.
جشنواره جهانی هنوز تأثیر آن‌چنانی نگذاشته است
این منتقد در پاسخ به این پرسش که آیا این جشنواره توانسته به‌عنوان یک برند و یک نام، سینمای کشور را به دنیا معرفی کند، بیان کرد: به نظر نمی‌رسد که هنوز آن تأثیر آن‌چنانی گذاشته باشد، زیرا تا حدودی زمان‌بر است و این را می‌توان پذیرفت که تأثیر آن‌چنانی نگذاشته است.
وی با اعلام اینکه جشنواره جهانی می‌تواند قدرت‌نمایی فرهنگی کشور باشد، خاطر نشان کرد: البته انتظار داریم که تأثیر بیشتری داشته باشد، اندکی طول می‌کشد، اما نظر من مثبت است.
مهدی صباغ‌زاده، کارگردان پیشکسوت سینمای ایران درباره دستاوردی که تفکیک چهارساله جشنواره جهانی فیلم فجر برای سینمای کشور داشته، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: خیلی مطالبی نخوانده‌ام و آثاری ندیده‌ام و خبری هم ندارم که چه اتفاقاتی در این جشنواره بین‌المللی در حال رخ دادن است. قبلاً همین جشنواره فجر برگزار می‌شد و بین‌المللی هم بود. به هر حال یک تعداد فیلم خارجی در کنار فیلم‌های دیگر نمایش داده می‌شد. جشنواره را تفکیک کردند که دیگر معنا ندارد و لزومی نداشت.
وی می‌گوید: البته خب خاصیت‌هایی هم دارد. چند نفر از کشورهای خارجی می‌آیند و از کشور و این جشنواره بازدید می‌کنند که امیدوارم اتفاقات خوبی بیفتد. خیلی در جریان تأثیرات ماوقع خارج از کشورش نیستم، ولی امیدوارم اتفاقات خوبی رخ دهد. به هر حال سینمای ایران استحقاق این را دارد که بتواند موقعیت خود را از جای دیگر پیدا کند و همچنان هم تا حدودی پیدا کرده است. امیدوارم باز هم این اتفاقات بیفتد.
جزو طرفداران این جدایی بوده‌ام
ابوالحسن داوودی، کارگردان سینما درباره دستاوردهای چند دوره اخیر جشنواره جهانی فیلم فجر که برای سینمای کشور داشته است، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: قبل از اینکه این جشنواره از جشنواره ملی فجر جدا شود، خود من جزو طرفداران این جدایی بودم. یعنی فکر می‌کردم که این دو باید در دو موقعیت جداگانه برگزار شوند که بتوانند ماهیت‌‍‌‎‌های خودشان را حفظ کنند. اما اتفاقی که در طول این چند سال افتاد، به نظر نمی‌آید که بتواند آن ابعاد و ظرفیتی را که ما از یک جشنواره جهانی انتظار داریم، داشته باشد. به عبارت دیگر، آن تأثیرگذاری را ندارد که بتواند خارج از مرزهای ایران برای یک هویت ملی، ویترین خوبی باشد، از طرف مقابل هم بتواند فیلم‌ها و فیلمسازانی را جذب کند که به این جشنواره علاقه‌مند شوند و بخواهند در آن شرکت کنند یا نمایش در این جشنواره یا جوایزی که می‌دهد بتوانند جوایز تعیین‌کننده و تأثیرگذاری باشند، حال چه در بازار داخل ایران چه در بازار خارج از ایران.
جشنواره جهانی بیشتر یک هویتِ محفلی به خود گرفته
وی در ادامه افزود: اتفاقی که در طول این سال‌ها افتاده و شاهد آن هستیم، این است که جشنواره جهانی بیشتر یک هویتِ نزدیک به محفلی را به خود گرفته است. انگار یک گروه خاصی دائماً تکرار شده‌اند. در یک زمینه‌هایی هم یک فیلم‌های خاصی در آن‌ها تکرار شده که تأثیری هم نگذاشته‌اند؛ یعنی نمایش فیلم‌ها و برگزاری جشنواره تأثیری روی سینمای ایران نگذاشته که بتواند سطح فیلمسازی و نوع نگاه فیلمسازان را گسترش دهد. به عبارت دیگر، نتوانسته در جهت مقابل رشدی پیدا کند که بتواند بازار ایران بیشتر از گذشته یعنی بیشتر از زمان‌هایی که به‌عنوان جشنواره بین‌المللی در کنار جشنواره فجر برگزار می‌شد، تأثیرگذار باشد. حتی من بر اساس سابقه ذهنی‌ام فکر می‌کنم که شاید در برخی از سال‌های برگزاری دوره‌های قبل که جشنواره به شکل توأم برگزار می‌شد تأثیرگذاری بر بازار بین‌المللی بیشتر از زمانی بود که در طول این چهار سال اتفاق افتاده است.
معضل بزرگ
کارگردان پرفروش‌ترین فیلم سال 97 در پاسخ به این پرسش که جشنواره برای تأثیرگذاری بیشتر در سطح بین‌الملل باید بیشتر به چه سمت و سویی حرکت کند، عنوان کرد: متأسفانه ما یک معضل بزرگ داریم که از همه مسئولان حکومتی گرفته تا مسئولان فرهنگی تا حتی برگزارکننده‌های جشنواره یک نوع کج‌دار مریز و به‌صورت لاپوشانی از مسائل می‌گذرند. ما یک فرهنگ غالبی را بعد از انقلاب به‌خصوص در سینما داریم که با فرهنگ جاری دنیا تفاوت‎های اساسی دارد و این که ما بخواهیم به‌صرف سینمایی از جنس سینمای خودمان تکیه کنیم طبیعی است که اندازه‌اش از همین حد فراتر نمی‌رود. ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که این جشنواره بتواند چه در انعکاس سینمای ما به جهانیان یا چه در انعکاس سینمای جهان به ما تأثیر فراتری داشته باشد؛ چون مناسبات و محدودیت‌های فرهنگی و عرفی و مسائلی که به هر حال به ما دیکته شده و اتفاق افتاده، با استانداردها و فرهنگ عمومی که الان قریب به‌اتفاق نقاط جهان وجود دارد، تناسب ندارد.
بهتر است به شکل حاشیه‌ خود جشنواره فجر انجام شود
حالا هر چقدر هم سعی یا تبلیغ کنیم که ما می‌خواهیم شبیه فرهنگ خودمان را به دنیا عرضه کنیم زمینه‌هایش خیلی محدود می‌شود؛ مثل همین فضایی که الان و بعد از این تحریم‌های اجباری به وجود آمده و خواه‌ناخواه ارتباط ما را با جهان قطع کرده است. در زمینه فرهنگی و در این عرصه هم به دلیل همین محدودیت‌هایی که داریم، فکر می‌کنم ربطی به مدیریت جشنواره یا جنس مدیریت ندارد و بیشتر از این هم نمی‌تواند فراتر رود. پس بهتر است که به شکل حاشیه‌ خود جشنواره فجر انجام شود.
جشنواره جهانی خود را از زیر سایه سنگین اسم فجر بیرون بکشد
«اگر قرار است به شکل یک جشنواره مستقل برگزار شود با برنامه‌ریزی، خودش را از زیر سایه سنگین اسم فجر بیرون بکشد. اسم فجر با خود کلی زمینه‌های از پیش تعیین‌شده را می‌آورد. طبعاً اگر بخواهد یک جشنواره جهانی برگزار شود باید جشنواره‌ای باشد که فارغ از همه زمینه‌ها و محدودیت‌هایی که در برگزاری جشن‌های انقلاب و زیر سایه اسم فجر قرار دارد، باشد و به دلیل ارتباط سازمانی با آن جشنواره، باید از زیر این‌ها خود را بیرون بکشد، وگرنه به هر حال برگشتن به همان شکل سابق می‌تواند تا حدودی بر اساس واقعیت‌های موجود فضا را روشن‌تر و عملی‌تر کند تا آن چیزی که الان وجود دارد و به نظر من شایسته سینمای ایران نیست. »