بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - آخرین خبر / گفت‌وگوی ویژه خبری چهارشنبه با موضوع بررسی زوایای مختلف تحریم‌های جدید نفتی آمریکا با حضور کارشناسان این حوزه برگزار شد. که برخی از مهمترین بخشهای این گفتگو به قرار ذیل می باشد:
*سامانه متشکل ارزی بزودی راه اندازی خواهد شد
*بانک مرکزی تمام تجهیزات و امکانات کنترل بازار را داراست.
*بانک مرکزی بصورت تکنیکالی در حال رصد روند قیمتها در بازار است.
*با راه اندازی سامانه متشکل ارزی که به بزودی راه اندازی خواهد شد و جلسه اول هیئت مدیره آن نیز برگذار گردیده است باعث ثبات و نرخ گذار در بازار خواهد بود و بازارهای هرات و سلیمانیه و درهم و بازارهای دیگر در آن تاثیر نخواهد گذاشت.
*کنترل ارز از نظر واردات و صادرات کاملا مورد رصد و بازبینی است و از نظر رانت بازیهایی که صورت میگرفت کاملا جلوگیری شده است.
*آمریکا به خوبی می‌داند تحریم خرید نفت از ایران تنها یک شعار است
مشروح این گفتگوی ویژه خبری
علیرضا سلطانی کارشناس بازار نفت در برنامه گفتگوی ویژه خبری (4 اردیبهشت ماه) که به موضوع بررسی زوایای مختلف تحریم‌های جدید نفتی آمریکا اختصاص داشت اظهار کرد: اگرچه آمریکا از ابتدا سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران را دنبال می‌کرد، اما در حقیقت این ایده در حد شعار است.
وی افزود: معافیت‌هایی که آمریکا به مدت شش ماه برای صادرات نفت ایران در نظر گرفت، در واقع در راستای واقعیت‌های بازار نفت و پایین بودن قدرت مانور این کشور در بازار نفت بود.
سلطانی تصریح کرد: پیش بینی‌ها حاکی از آن بود که آمریکا برای دور دوم، معافیت‌های خرید نفت برخی از کشور‌ها از ایران را ادامه خواهد داد، اما به همین دلیل این کار را انجام نداد.
وی ادامه داد: عوامل ژئوپلتیکی موثر بر بازار نفت مانند بحران ونزوئلا، الجزایر، لیبی و سودان باعث شد که بازار نفت دچار التهاب شود و قیمت نفت افزایش پیدا کند.
این کارشناس بازار نفت گفت: بسیاری از کشور‌ها حاضر به همراهی با آمریکا نیستند و از ابتدا اعلام کرده‌اند که خواهان تداوم خرید نفت از ایران هستند.
وی ادامه داد: آمریکا با عدم تمدید معافیت‌های خرید نفت از ایران در واقع قصد دارد تا شش ماه زودتر، تاثیر خروج نفت ایران از بازار بین‌المللی را پیش از انتخابات ریاست جمهوری این کشور کنترل کند.
سلطانی گفت: سران کشور آمریکا به خوبی می‌دانند که تحریم خرید نفت از ایران تنها یک شعار است چراکه آمریکا نمی‌تواند کنترل و مدیریت کل بازار نفت دنیا را در دست گیرد، همچنین ایران ظرفیت‌های لازم را به دست آورده است و در طول سال گذشته توانسته نفت خود را بالاتر از حد انتظار به فروش برساند.
در ادامه برنامه محمد عزیزنژاد کارشناس مسائل اقتصادی گفت: آمریکایی‌ها علیرغم ارائه معافیت برای فروش نفت ایران در 6 ماه گذشته به کارشکنی می‌پرداختند که البته ایران خود را برای چنین شرایطی آماده و مدیریت ریسک بازار را شروع کرده است.
وی افزود: پیش‌تر بانک مرکزی یک نرخ ثابت ارزی داشت که باعث می‌شد فاصله بین بازار آزاد و نرخ رسمی متغیر باشد و بانک مرکزی نتواند شرایط را مدیریت کند، اما اکنون این بانک ساز و کاری را طراحی کرده است و بازیگران بازار ارز خوبی می‌دانند اگر بخواهند اختلال ایجاد کنند ضرر خواهند کرد.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: اکنون حوزه تامین ارز برای واردات بهبود یافته است چراکه در گذشته بسیاری از ثبت سفارش‌ها به صورت غیرواقعی صورت می‌گرفت، اما اکنون بانک مرکزی با راه‌اندازی چندین سامانه شفافیت تخصیص ارز را بیشتر کرده است.
عزیزنژاد گفت: اکنون بسیاری از نیازهای غیرواقعی از صف انتظار ارزی خارج شده و اخلالگران ارزی نیز شناسایی شده‌اند همچنین ریسک اختلال در بازار ارز به شدت افزایش یافته است.
در ادامه مجید شاکری کارشناس اقتصادی اظهار کرد: اکنون روش بانک مرکزی درباره خرید و فروش ارز تغیر کرده و بازار متشکل ارزی بسیاری از مشکلات را حل کرده است.
وی افزود: آمریکا در ابتدای سال تلاش کرد از طریق دبی و واحد پولی درهم فشارهایی را به ایران وارد کند که بانک مرکزی بلافاصله توانست کنترل درهم را در دست گیرد.
سلطانی ادامه داد: فعال بودن تغییرات ژئوپولیتیکی دست آمریکا را برای تحریم ایران می‌بندد، همچنین عربستان و امارات توانایی تامین نفت به جای ایران را ندارند چراکه دچار کسری بودجه هستند و عربستان به دلیل مسائلی مانند قتل خاشقچی و سیاست‌های آمریکا علیه این کشور در بازار نفت با آمریکا همراهی لازم را نخواهد کرد.
وی گفت: عربستان و امارات ممکن است بتوانند حداکثر به مدت دو ماه تولید نفت خود را جایگزین ایران کنند اما این کار در بلندمدت امکانپذیر نیست و تحریم نفت ایران حالت شعاری پیدا می‌کند چراکه جایگزینی برای نفت تولیدی در کشور ما وجود ندارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه اولین پیشانی اثرگذاری تحریم‌ها باید در بازار سرمایه باشد، گفت: این بازار از آنجایی که مبتنی بر دانش مدیریت می‌شود واکنش آن نسبت به تحریم‌ها معکوس بود و حتی رشد 1.9 درصدی هم داشت.
عزیزنژاد با بیان اینکه در سال 90 آمریکا بنزین را تحریم کرد، افزود: پس از آن ایران شروع به تولید بنزین کرد و باعث شد که این دوره بنزین تحریم نشود یا در آن سالها سوئیفت را تحریم کردند که ایران با محوریت بانک مرکزی سامانه سپاهان را راه‌اندازی کرد و آنها دوباره سوئیفت را باز کردند و این نشان می‌دهد هر چقدر به سمت دانش محوری برویم غیر قابل تحریم می‌شویم.
وی ادامه داد: این یک گفتمان جدید است که اقتصاد و معیشت را مبتنی بر دانش پیش ببریم و قبل از اقدام دشمنان خود با پیش فرض‌ها کار کنیم مثلاً سال 92 عده‌ای از جوانان جمع شدند و گفتند نفت را از بودجه خارج کنید و گفتند ما بدون نفت می‌توانیم بودجه را مدیریت کنیم؛ آنها راهکار دارند و قطعاً همین راهها باعث می‌شود تشدید تحریم‌ها نتواند بازار را تکان دهد.
شاکری با بیان اینکه این بار سوم است که آمریکا می‌خواهد به صورت رسمی صادرات نفت ما را صفر کند، گفت: بار اول در دوره اوباما، بار دوم در دوره ترامپ و این بار سوم است؛ اما اگر موفق شوند طراز تجاری ما چه می‌شود. باید بدانید طراز تجاری ما در سال 89 منفی 70 میلیارد دلار بوده است اما اکنون چند سال است که نه به دلایل نسبتاً خوب اما طراز تجاری ما متعادل است یا کمی بیشتر از واردات است یعنی بعد از مدتها امروز نفت نقشی در طراز تجاری ایران ندارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: اینکه چه کار کنیم ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به اقتصاد برگردد باید بدانیم که این رویه دردناک از بهمن 97 با کامل شدن بازار ثانویه تغییر کرده است و ما روزی هشتاد میلیون یورو از طریق سامانه نیما به اقتصاد برگشت داریم که در ماه گذشته یک و نیم میلیارد یورو بوده و اگر این رویه ادامه پیدا کند به هیچ وجه نمی‌توانیم بگوییم بدون نفت نگرانی در مورد طراز تجاری نداریم.
این کارشناس بازار نفت با بیان اینکه اصولاً سیاست تحریمی آمریکا بر پایه استفاده از ظرفیت‌های روانی بیش از ظرفیت های واقعی و عملیاتی است گفت: از همان ابتدا که ترامپ از برجام خارج شد و حتی قبل از آن به لحاظ ایجاد فضای روانی آماده‌سازی می‌کرد تا فضای اقتصادی ایران را دچار التهاب کنند و در التهابات سال گذشته موفق بودند. آنها خوشحال بودند و متاسفانه سیاستگذاری ارزی داخلی هم به سیاست آنها کمک کرد اما این امر در میان‌مدت مهار شد و مردم با واقعیت‌های اقتصادی آشنا شدند و سعی کردند خود را تطبیق دهند و دولت از سیاست‌های واکنشی هیجانی و بی‌هدف دوری کرد.
سلطانی تصریح کرد: یکی از دلایل خارج شدن از فضای التهابات خارج این بود که دولت از این فضای هیجانی خارج شد و در حال حاضر فضای روانی مدنظر آمریکا تخلیه شده است و در مقاطع مختلف با تحریم‌های جدید التهابات اتفاق نمی‌افتد.
وی ادامه داد: سیاست آمریکا این است که هر سه ماه یک بار تحریم علیه ایران اعمال کند تا شعله فضای روانی را روشن نگه دارد و در این راه از همه ابزارها برای تحت فشار قرار دادن و روشن نگه داشتن شعله فضای روانی استفاده کرده است اما قدرت مانور آمریکا بسیار کمتر از سایر دوره‌هاست.
عزیزنژاد گفت: آمریکا با تشدید تحریم‌ها و نقض معافیت‌ها در زمانی که چندین شهر ایران درگیر سیل بود، نشان داد که مسائل انسانی و بشری برای او مهم نیست. ایران تا سال 90 انتظار چنین حرکاتی را نداشت اما پس از آن شروع به رصد و پایش اقدامات احتمالی آمریکا کرد و هوشمندانه واکنش نشان داد. برای مثال ما معتقدیم هیچ وقت امکان فروش نفت صفر نباشد و باید به این بلوغ برسیم چطور بدون نفت اقتصاد را اداره کنیم اما آمریکا اگر در این موضوع شکست بخورد احتمالاً سراغ صادرات غیرنفتی ما هم برود و ما باید آماده باشیم، آنها موفق نمی‌شوند. اگر ما هوشمندانه، منسجم و با سیاست‌های خوب عمل کنیم و امکان موفقیت آنها صفر می‌شود.
وی با اشاره به دو ایراد اصلی بازار نقدی گفت: بازار نقدی ارز توسط اشخاص مدیریت می‌شد که همین زمینه ایجاد فساد و رانت بود و بازار متشکل ارزی فساد را از بین می‌برد و موجب عدم اتلاف منابع ارزی می‌شود.
کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: نکته دوم اینکه بازار ارز نفتی ما بلافاصله از امارات و دیگر کشورها متاثر می‌شد و با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی به استقلال و شفافیت بازار ارز کمک می‌شود.
شاکری با اشاره به اینکه نفت دو نقش مرکزی برای ما داشت، گفت: یکی طراز تجاری و دیگری استفاده از آن برای جمع کردن پایه پولی. در گذشته اگر دولت اوراق منتشر می‌کرد به سرعت موجب افزایش رشد بهره‌ها می‌شد و اثرات جدی بر اقتصاد می‌گذاشت اما در بازار ارز آزاد اوراق دولت دارای بازارگردان می‌شود و نرخ بهره تحت کنترل قرار می‌گیرد و مسئله ما این نیست که چگونه نفت را بفروشیم بلکه مسئله اصلی ما این است که پایه پولی را حل کنیم.
وی با اشاره به اتفاقات پیش رو در بازار ارز گفت: بازار ارز جنگ لحظه به لحظه است؛ هر چه قدر زمان گذشته میزان توفق بانک مرکزی بهتر شده است و نقشه ارزی ما به سرعت رو به بهبود است و منابعی برای دسترسی آزاد بانک مرکزی به وجود آمده است که قبلا تصور نمی‌شد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: تجربه سال 97 نشان داده است که 10 میلیارد دلار ارز آزاد باکیفیت به مراتب بهتر از 30 میلیارد دلار ارز مقید به قیود تحریم است؛ ارز آزاد با کیفیت یعنی تورم داخلی نداشته باشد و به درد بخش‌های تجاری بخورد؛ به نظر من این سبد در حال بزرگ شدن است.
سلطانی با بیان اینکه افزایش قیمت نفت متوقف شده و روند کندی داشته است، گفت: فرآیند افزایشی قیمت نفت کند شده و در بازارهای جهانی حدود 30 درصد افزایش یافته است در حالی که پیش‌بینی می‌شد به 61 دلار برسد و این امر به خاطر تحولات ژئوپلیتیکی است.
وی در مورد احتمال اینکه عربستان تولید نفت خود را بالا برده باشد، گفت: نه تنها عربستان و امارات بلکه عراق ممکن است قول افزایش تولید داده باشند اما عدم واقعی بودن و عملیاتی نبودن تحریم‌های آمریکا می‌تواند تاثیرگذار باشد.
این کارشناس بازار نفت با تاکید بر اینکه یکی از عوامل محدودکننده قدرت آمریکا بحث بنزین بود،گفت: آمریکا در دوره گذشته در سه حوزه می‌خواست ایران را تحریم کند؛ یکی در حوزه نفت ایران، دیگری در حوزه عدم انتقال ارز و دیگری تحریم بنزین بود که در این دوره با ایجاد پالایشگاه ستاره خلیج فارس این گزینه روی میز آمریکایی‌ها برداشته شد و قدرت آنها کم شد.
سلطانی ادامه داد: قطعا ما به دنبال این هستیم که نفت خود را وارد بازار بورس کنیم؛ توجه به ساختارها و پالایشگاه‌ها وجود دارد اما باید ملاحظات اقتصادی و بین المللی هم مد نظر باشد.
وی با بیان اینکه گزینه‌ برای صادرات نفت وجود دارد، گفت: همه گزینه‌ها برای آن است که در بازارهای جهانی نفت حضور داشته باشیم اما مهم این است که به هر قیمتی نباید چنین شود و زمینه بروز فساد ایجاد شود.
عزیزنژاد گفت: باید سیاست فعالانه حوزه ارزی بانک مرکزی ادامه داشته باشد یعنی لازم باشد قبل از اینکه اقدامی از طرف کشورهای خارجی عملیاتی شود راهکار مقابله با آن را داشته باشیم؛ هر چقدر فعال باشیم در نهایت آنها به این نظر خواهند رسید که این تحریم‌ها موثر نیست.
شاکری گفت: در حوزه بازار ارز اکثر اقلامی که بانک مرکزی نیاز دارد در اختیارش است. مفهوم نظارت در بانک مرکزی تغییر کرده و آثاری که داشته این است که میزان برداشت از بانک مرکزی توسط بانک‌های دیگر کاهش پیدا کرده است.
وی خطاب به مسئولان و رئیس جمهور گفت: به شدت نیازمند برنامه توسعه در شرایط تحریم‌ها هستیم اگر به دنبال بقا باشیم در گذر زمان دچار ضعف می‌شویم. حفظ وضع موجود معادل این است که خیلی چیزها را از دست بدهیم.