اخبار محرمانه -
درس‌های چینی علیه فساد
k ٣.١
٤
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سعید عابدپور/ برای مبارزه با فساد راه‌های آزموده و کارآمد کم نیست. مصیبت اختلاس و سوءاستفاده از قدرت بیش از اینها جوامع دیگر را مبتلا کرده و بعضی از آنها موفق به امحا
یا تحدید فساد شده‌اند و از دوره‌های گذار، با سربلندی عبور کرده‌اند؛ لذا عقل حکم می‌کند ضمن مبارزه قضایی با پدیده فساد از تجربه دیگر کشورها بهره ببریم و شیوه‌های عملی و نظری مقابله با فساد را در دست مطالعه بگیریم. به عنوان نمونه وضعیت کشور ما در زمینه ابتلا به فساد تا حد زیادی به چین شبیه است و ما می‌توانیم با مراجعه به تجارب چینی‌ها هزینه ستیز با فساد را کاهش دهیم. هم ما و هم چینی‌ها هر دو از حاکمیت متمرکز برخورداریم و هر دو در دوران انتقال از سیستم دولتی به سرمایه‌داری یا به عبارت بهتر خصوصی‌سازی قرار گرفته‌ایم. در این باره اصلاحات اقتصادی تنگ شیائو پینگ اوایل دهه 60 با اصلاحات مرحوم هاشمی در نیمه دوم دهه 60 تقریبا قابل انطباق است ولی مشخصا چینی‌ها در زمینه توسعه اقتصادی بسیار پیش‌تر و فراتر از ایران رفته‌اند و این موضوع تا حدی مدیون مبارزه مستمر آنها با فساد است. چینی‌ها همه ساله قوانین جدیدی در مبارزه با راه‌های فساد به تصویب می‌رسانند و همواره سعی می‌کنند از وجود تبصره‌ها و فرصت‌های قانونی محتمل برای انجام فساد بکاهند. در واقع آنها سعی می‌کنند راه‌های درروی قانونی را برای مفسدان ببندند. هر گاه موارد تبصره و استثناها در قوانین زیاد شوند، طبعا امکان قانونی برای فساد پیش می‌آید. در قوانین چینی، مسوولان هیچ حقی فراتر از سایر شهروندان نسبت به فرصت‌های اقتصادی ندارند و هیچ مسوولی حق بخشش مالیاتی، بخشش گمرکی یا سایر معافیت‌ها را ندارد. بخشی از فساد کنونی در ایران ناشی از بذل و بخشش‌ها از سوی مدیران و صاحب‌منصبان است. تعیین دقیق مجازات‌ها نسبت به این نوع موارد بخشی از شفاف‌سازی مبارزه علیه فساد در کشور چین است.
دولت چین در دهه‌های اخیر از فروپاشی شوروی و اروپای شرقی درس گرفت. مقام‌های چینی بر این باورند که توسعه اقتصادی برای حفظ مشروعیت نظام کافی نیست و هر نظامی باید از طریق بهبود مدیریت، تامین حداقل استاندارد یک زندگی مناسب، بیمه، درمان و آموزش فضای مناسبی برای زیست شهروندان فراهم کند. مهم‌ترین مساله این است که حزب کمونیست چین از سال 1978 ایدئولوژی سیاسی را خود را با اصول غیر ایدئولوژیک تطبیق می‌دهد. شعارهای روسای‌جمهور چین تحت عنوان مبارزه برای توسعه علمی، جامعه هماهنگ سوسیالیستی و...
بالا بردن ظرفیت‌های مدیریت، نمونه‌ای از رویکرد مسوولان چینی برای توجه به ضعف‌ها و بهبود آنها است. تمامی هنر چینی‌ها در پیبشرد اقتصاد سرمایه‌داری تحت نظارت حزب کمونیستی است و مشخصا برای چنین ترکیبی، حزب کمونیست درباره نظریه مالکیت دولتی و حکومت پرولتاریا تجدید نظرهای اساسی کرده است. بدون تجدیدنظر در مبانی اقتصاد و مدیریت امکان شکوفایی شگفت‌آور چین نبود. تجربه چینی از مبارزه با فساد نشانگر مبارزه سیستماتیک با فساد، از بین بردن خلاها و سوءاستفادهای قانونی، توجه به مدیریت غیر ایدئولوژیک، تعیین دقیق جرایم و مجازات‌های آن و تداوم و استمرار بی‌قید و شرط مبارزه با فساد است. هر گونه برخورد مقطعی با فساد و احیانا ناکامی مسوولان محترم قضایی در برخورد با فساد راه را برای فساد بیشتر و عمیق‌تر بازخواهد کرد. مبارزه با فساد اکنون به مساله حفظ مشروعیت پیوند خورده و فرقی هم نمی‌کند که مفسدان به چه گروه‌ها و جناح‌هایی مرتبط باشند. مهم این است که هر اختلاس‌گر و هر فاسدی تیشه به ریشه مشروعیت نظام می‌زند.