مصطفي آقامحمدلو: دولت فعلي قصد دارد تا انرژي غالب خود را صرف حوزه اقتصادي کند و اين به معناي ضعيف شدن احتمالي مديريت فرهنگي در آن خواهد بود.

حسن روحاني چه متعلق به جريان اصلاحات باشد و چه "رحم اجاره اي" راست سنتي به هر حال پس از روي کار آمدن بايد براي حل يک چالش بزرگ چاره اي مي انديشيد. وي دستِ کم براي سال هاي اوليه فعاليت دولتش با يک مجلس اصولگرا مواجه است که در مقابل دولت دهم نشان داد بر سر برخي از اصول حاضر به مصامحه کاري نيست. از اين رو روحاني بايد راهکاري براي کاهش اصطکاک خود و هيئت دولت با اين مجلس مي يافت.

مجلس فعلي به طور حداکثري توسط "فراکسيون رهروان" مديريت مي شود. فراکسيوني که اگرچه پيشوند "اصولگرايي" را با خود يدک مي کشد؛ اما در واقع توسط لاريجاني تشکيل شد تا در مقابل "فراکسيون اصولگرايان" بايستد. اين امر محقق شد؛ يعني رهروان تشکيل شد و کمترين عواقب آن ايجاد شکاف عميق در بدنه "اصولگرايي" بود.هم اکنون فراکسيون اصولگرايان به عنوان يکي از قديمي ترين فراکسيون هاي جناحي به صورت اقليت در مجلس فعال است. اوضاع حداد عادل به عنوان رئيس اين فراکسيون بي شباهت به زماني که مجلس در اختيار اصلاحات قرار داشت، نيست.

توافق روحاني و رهروان

روحاني طي رايزني و لابي با رياست مجلس بر سر اعطاي يک سهم مهم دولتي به "رهروان ولايت" يعني پست وزارت کشور به توافق رسيد. رحماني فضلي چهره اي که نزديکي غير قابل انکاري با لاريجاني دارد، احتمالاً با مشورت او به چينش استانداران خواهد پرداخت. لاريجاني که با سعه صدر در انتخابات خرداد ماه نيز نسبت به ورود به عرصه رقابت براي کسب رياست قوه مجريه خويشتن داري کرد، هم اکنون ثمره اين صبر را درو خواهد کرد و در يک فرصت طلايي زمينه را براي ايجاد پايگاه هاي پراکنده رأي به نفع خود در سراسر کشور فراهم مي کند.شواهد بسياري از جمله برخورد منزوي کننده با برخي از تريبون ها و چهره هاي شناخته شده فراکسيون اصولگرايان توسط فضاي غالب مجلس و هيئت رئيسه و البته حمايت بدون مخالفت از سهم دولتي لاريجاني يعني فضلي در جلسه بررسي رأي اعتماد، خبر از ائتلاف تيم دولت و فراکسيون رهروان مي دهد.

با وجود اين اگر بپذيريم که روحاني اصلاح طلب نيست، از اين واقعيت نمي توانيم چشم بپوشيم که اصلاحات با وي احساس نزديکي مي کند چرا که حمايت پايگاه مردمي خود را عامل پيروزي دولت يازدهم در انتخابات مي داند. اگرچه به نظر مي رسد علت اصلي اين پيروزي همين انشقاق استراتژيک در بدنه جريان "اصولگرايي" باشد. در واقع مردم نشان دادند که به طيف اصولگرايي به عنوان يک تن واحده اقبال دارند؛ اما چنانچه تقسيمات قدرت و سياسي کاري هاي مختلف آن را به "مجموعه جزاير اصولگرايانه" بدل سازد، ديگر مقبول جامعه نيست. به عبارتي پاسخ منفي مردم به فراگير شدن طيف "رهروان" به جاي کليت اصولگرايي بود که در شرايط فعلي ديگر مي توان آن را با عنوان فراکسيون محدود نمود.

نگاهي به فضاي سياسي کشور نشان مي دهد که عدم اعتماد مردم به رهروان به عنوان "بدل اصولگرايي" و نپذيرفتن تلاش آن براي قرار گرفتن در جايگاه طيف "اصيل" اصولگرا، تا حدودي منطقي هم بوده است چرا که اين طيف در نقطه ثقل دولت روحاني به اصلاحات نزديک شده و تا آنجا که توانسته خود را از اصولگرايان مسبوق بر سابق و "اصيل" جدا کرده است.

اينکه آيا رهروان خواهد توانست در چهار و يا هشت سال آتي، کرسي دولت را فتح کند يا خير، به اين بستگي دارد که در فرآيند اعتماد سازي در مقابل نگاه اجتماع، چطور عمل مي کند؛ اما به هر حال آنچه که به عنوان "جريان اصولگرايي" مي شناسيم، هنوز فرصت دارد تا بار ديگر نگاه جامعه را به سمت خود معطوف کند.

فرصتي براي اصولگرايي

با ادامه روندي که رهروان طي مي کند به زودي براي مردم ماهيت متفاوت آن نسبت به اصولگرايي مقبول آشکار خواهد شد. در اين صورت ما در آينده با دو قطبي "ائتلاف رهروان و اصلاحات – اصولگرايي" مواجه خواهيم بود.

"جريان اصولگرايي" بايد توجه کند که دولت روحاني مثل هر دولت ديگر با استفاده از نقاط بحراني کابينۀ قبل يعني مسائل اقتصادي، قدرت را در دست گرفته است. روحاني در صورتي که مي توانست کفه توازن حوزه هاي مختلف مثل فرهنگ و اقتصاد را کمي متعادل تر نگه دارد؛ اما ريسک نکرد و تقريباً همه کابينه خود را از افراد اقتصادي پر نمود تا بتواند ادعاي ايحاد تغيير در معاش مردم را به عنوان اصلي ترين وعده خود محقق سازد.اين عدم توازن مي تواند "نقطه ضعف دولت" را در سال هاي آتي، براي اصولگرايان قابل پيش بيني سازد. در واقع دولت فعلي قصد دارد تا انرژي غالب خود را صرف حوزه اقتصادي کند و اين به معناي ضعيف شدن مديريت فرهنگي در آن خواهد بود.اصولگرايان مجلس هم با ردّ مهره هاي غير اقتصادي دولت طي فرايند رأي اعتماد، مثل وزير پيشنهادي آموزش و پرورش و علوم و فناوري درست بر اين نقطه ضعف دست گذاشتند. در حالي که دولت از کسب رأي اعتماد افراد اقتصادي خود خرسند است؛ اما بايد توجه داشت وزيران آتي که به عنوان گزينه هاي بعدي به مجلس معرفي مي شوند انتخاب هاي اول و ارجح روحاني نيستند.

تمرکز پيش دستانه "جريان اصولگرايي اصيل" بر مسائل فرهنگي و نقد تداومي ضعف هاي دولت در اين حوزه مي تواند، مسير را براي کسب کرسي قوه مجريه بار ديگر هموار سازد.