بي بي سي چهارشنبه شب گزارش داد: در چنين وضعي طبيعي است كه هر گزينشي متاثر از ارزيابي نويسنده و تا حدودي سليقه اي خواهد بود با وجود اين به دشواري مي توان در هر مرور و تاملي از نام برخي شخصيت هاي سياسي به آساني صرف نظر كرد گزارش حاضر مروري دارد بر 10 چهره موثر و مطرح سياست ايران در سال 1393 بازيگراني كه از طيف هاي سياسي مختلف كشور هستند و در عرصه هاي متفاوتي به بازيگري مشغولند اين شخصيت ها به ترتيب حروف الفبا مورد بررسي اجمالي قرار مي گيرند و اهميت و جوانب كنش سياسي آنان تبيين مي شود سال 1393 با التهاب جامعه ايران در مورد وضع مرزبانان به گروگان گرفته شده در سيستان و بلوچستان آغاز شد از پنج سرباز ربوده شده توسط گروه جيش العدل چهار نفر به خانه بازگشتند و ميانجي گري مولوي عبدالحميد اسماعيل زهي در آزادي آنها نقش تعيين كننده داشت به دنبال آزادي مرزبانان بسياري از شخصيت هاي جامعه مدني با گرايش هاي مختلف نقش مولوي عبدالحميد امام جمعه مسجد اهل سنت زاهدان را در آزادي گروگان ها مورد تقدير قرار دادند مولوي عبدالحميد در طول اين سال مكررا بر اهميت پرهيز از خشونت و تندروي در پي گيري مطالبات قومي و مذهبي تاكيد كرد وي همچنين به صراحت اقدامات گروه هاي مسلح مهاجم به نيروهاي دولتي را محكوم كرد او از سوي ديگر- پي گيري هاي خود را براي رفع محدوديت هاي غيرقانوني عليه اهل سنت ادامه داد محدوديت هايي كه دامنه آنها از استخدام اهل سنت در طيفي از مشاغل گرفته تا تاسيس مسجد و برگزاري نماز اعياد مذهبي در پايتخت را در بر مي گرفت كانون مدافعان حقوق بشر ايران كه هر سال از يك چهره برگزيده حقوق بشري ايران تقدير مي كند- جايزه تلاشگر سال خود در 1393 را به اين رهبر مذهبي تقديم كرد با وجود نقش ويژه مولوي عبدالحميد در مقابله خشونت در سيستان و بلوچستان وي در سال 1393 همانند گذشته اجازه خروج از ايران را نيافت او قصد شركت در كنفرانس اسلام و مبارزه با تروريسم را داشت محمد خاتمي رييس جمهور اسبق ايران در 1393 نيز همچنان چهره نخست اصلاح طلبان بود خاتمي كه در كنار هاشمي رفسنجاني نقشي موثر در پيروزي حسن روحاني در انتخابات رياست جمهوري ايفا كرده بود پس از انتخابات متاثر از فضاي سياسي ـ اجتماعي جديد پررنك تر از چند سال پيش در فضاي سياسي و رسانه اي كشور فعال شد محدوديت ها عليه محمد خاتمي اما در سال 1393 افزايش يافت چنان كه او حتي نتوانست در همايش سراسري شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات حضور يابد و به ارسال پيامي براي حاضران اكتفا كرد سايه سنگين چهره نخست اصلاحات در ميدان سياست در نهايت منجر به واكنش صريح مقام هاي ارشد قضايي جمهوري اسلامي شد غلامحسين محسني اژه اي معاون اول و سخنگوي قوه قضاييه در بهمن ماه اعلام كرد كه درج هرگونه خبر و تصوير از رييس جمهور اسبق نظام ممنوع است واكنش رسانه هاي اينترنتي و شبكه هاي اجتماعي به اين حكم به گونه اي قابل پيش بيني گسترده بود و بسياري از شخصيت هاي سياسي آن را فاقد مستندات حقوقي دانستند در عين حال بسياري از منتقدان حكم معتقد بودند كه تاثيرگذاري سياسي ـ اجتماعي خاتمي به خاطر محدوديت هاي رسانه اي منتفي نخواهد شد در نظام سياسي مبتني بر ولايت مطلقه فقيه رهبر همواره بازيگري متمايز است نام رهبر جمهوري اسلامي در سال 1393با صدور احكام جديد براي روساي قوه قضاييه و صدا و سيما و نيروي انتظامي گره خورد اما فراتر از اينها- نام وي با دو مقوله متفاوت پيوند داشت انرژي هسته اي و عمل جراحي راس هرم نظام سياسي با اظهارنظرهاي متعدد و در مقاطع مختلف گفت وگوهاي ايران با طرف هاي غربي ـ به ويژه آمريكا ـ را تحت تاثير داد آيت الله خامنه اي هرچند مكررا بر بي اعتمادي به واشنگتن اشاره كرد- اما همزمان نشان داد كه مقتضيات نرمش قهرمانانه را در نظر مي گيرد نفر نخست نظام در عين حال پيوسته بر آشتي ناپذيري خود با ايالات متحده تاكيد كرد اين آشتي ناپذيري در داخل هم به گونه اي متفاوت محسوس بود رهبر جمهوري اسلامي نامه مجمع روحانيون مبارز را بي پاسخ گذاشت كه در پي عمل جراحي وي و با امضاي محمد خاتمي ارسال شده بود منصوبان آيت الله خامنه اي نه تنها در سال 1393 حصر خانگي ميرحسين موسوي - مهدي كروبي و زهرا رهنورد را رفع نكردند- كه محدوديت هاي محمد خاتمي را به گونه اي بي سابقه افزايش دادند خبر جراحي پرستات نفر اول نظام اما خبرسازترين رخداد مرتبط با وي بود اين جراحي موجي از اخبار موثق و غيرموثق و اظهارنظرها را در مورد آينده سياسي جمهوري اسلامي به دنبال داشت حواشي بيماري رهبر- دامن انتخابات مجلس خبرگان را نيز گرفت و رقابت و به نوعي چالش ميان جناح هاي سياسي را تشديد كرد حسن روحاني در 1393 سالي پر فراز و نشيب را پشت سر گذاشت او در وجه اثباتي با سرسختي كوشيد تا ديپلماسي را از مسير گفت وگو با غرب ارتقا دهد- توافق در موضوع انرژي هسته اي را محتمل كند و وضع بحراني اقتصاد كشور را سامان بدهد روحاني در چند نوبت با ادبيات تند مخالفان مذاكره و توافق با غرب را مورد انتقاد قرار داد و آنها را كساني دانست كه از تحريم هاي وضع شده عليه كشور سود مي برند ادبيات روحاني به واكنش شديد محافظه كاران مخالفان دولت انجاميد و در عين حال - مورد انتقاد برخي از حاميان دولت نيز قرار گرفت رييس دولت يازدهم از آن گروه از منتقدان دولت كه از بودجه هاي عمومي استفاده مي كنند خواست با شناسنامه و معرفي هويت واقعي خود حرف بزنند وي همچنين در انتقادي كه مخاطب آن سپاه تلقي شد گفت : اگر سرمايه - سايت - روزنامه - خبرگزاري - توپ و امكانات نظامي و ديگر مظاهر قدرت در يك نهاد جمع شود ابوذر و سلمان هم كه باشد- فاسد مي شود اما در وجه سلبي نيز روحاني خبرساز بود او مورد انتقاد قرار گرفت كه نتوانسته به وعده هاي زمان انتخابات خود براي آزادي رهبران جنبش سبز جامه عمل بپوشاند به عقيده گروهي از روزنامه نگاران - نه تنها دولت او نتوانست به بازگشايي انجمن صنفي روزنامه نگاران كمكي بكند- بلكه وزارت كار اين دولت خود به مانعي در برابر فعاليت مجدد اين نهاد صنفي تبديل شد در سال 1393 با وجود فشارها و تهديدهاي گوناگون امنيتي عليه كنشگران مدني و فعالان سياسي - جامعه مدني ايران به حيات خود ادامه داد نسرين ستوده وكيل مدافع حقوق بشر يكي از چهره هاي شاخص در عرصه جامعه مدني بود اين حقوقدان پس از سه سال حبس نتوانست حرفه خود را پي گيرد چون دادگاه انتظامي وكلا با درخواست دادسراي اوين براي محروميت ستوده از وكالت موافقت كرد اين وكيل دادگستري در اعتراض در طول بيش از چهار ماه مكررا در برابر كانون وكلا تحصن كرد شماري از كنشگران مدني و فعالان سياسي چون محمد ملكي - محمد نوري زاد- جعفر پناهي - و برخي از اعضاي خانواده هاي قربانيان حوادت پس از انتخابات 1388) او را در اين اعتراضات همراهي كردند نام نسرين ستوده كه در سال 1391 به همراه جعفر پناهي جايزه آزادي انديشه ساخاروف را از پارلمان اروپا دريافت كرده بود در سال 1393 هم به خاطر حضور در فيلم خبرساز اين كارگردان ممنوع فعاليت مورد توجه رسانه هاي بين المللي قرار گرفت وي حضور در فيلم تاكسي را كه برنده جايزه خرس طلايي جشنواره برلن شد- استفاده از قالب هنري براي بيان اعتراض مدني توصيف كرد نسرين ستوده و همسرش رضا خندان در طول سال 1393 چند نوبت در هنگام انجام اقدامات مسالمت آميز اعتراضي يا در موقعي كه عازم مشاركت در چنين اقداماتي بودند- دستگير شدند تا چند سال پيش قاسم سليماني بيشتر براي كساني كه خبرهاي سپاه پاسداران و نيروي قدس را دنبال مي كردند شناخته شده بود هر چند در سال هاي اخير نام فرمانده نيروي قدس به دنبال اخبار رسانه هاي بين المللي در مورد نقش اين نيرو در جنك سوريه بيشتر از گذشته بر سر زبان ها افتاد اما پيش روي هاي سريع نيروهاي داعش در عراق در تابستان 1393 او را به گونه اي بي سابقه خبرساز كرد با نزديك شدن داعش به مرزهاي ايران در تابستان 1393 و اقدامات سپاه قدس براي جلوگيري از پيشروي آن - قاسم سليماني به يكي از شناخته شده ترين چهره هاي ايران تبديل شد كه در خارج از كشور هم رسانه هاي زيادي خبرهايش را دنبال مي كردند در نيمه دوم سال 1393 به ويژه انتشار تصاوير حضور مستقيم اين فرمانده و يارانش در صحنه چند عمليات مهم عليه گروه داعش كه بعد از پيروزي هاي غيرمنتظره اين گروه بر نيروهاي عراقي به انجام رسيده بود- بازتاب گسترده اي در سطح افكار عمومي داشت در سالي كه گذشت تصاوير سرلشكر سليماني به مثابه نوعي سوپر استار نه فقط در رسانه هاي همسو با محافظه كاران حاكم كه در رسانه هاي اصلاح طلبان نيز به شكلي برجسته منتشر شد اين در حالي است كه وي در گذشته اي نه چندان دور از امضاكنندگان نامه هشدارآميز 24 فرمانده سپاه به محمد خاتمي در تيرماه 1378 بود دولت حسن روحاني كه روي كار آمد نام محمدجواد ظريف به خاطر هدايت دستگاه سياست خارجي - پا به پاي رييس جمهور جديد مطرح شد وزير امور خارجه دولت يازدهم حتي از معاون اول روحاني هم نقش حساس تري را در اين دولت بر عهده گرفت آنجا كه كارنامه او و دستگاه ديپلماسي به نوعي با كارنامه دولت روحاني گره خورد در ميانه كشاكش جريان هاي سياسي رقيب در جمهوري اسلامي - ظريف هدايت مهم ترين گفت وگوهاي سياسي نظام را عهده دار شد وي مستظهر به تاييد شخص اول نظام - اولويت اصلي دولت روحاني - خواست كانون مركزي قدرت و اميد اكثريت جامعه ايران - براي رفع تحريم ها -اين گفت وگوها را پي گرفته است مذاكرات پيچيده با جان كري وزير امور خارجه ايالات متحده و همراهان آمريكايي و اروپايي او- ظريف را در سال 1393 به بازيگري متمايز در تاريخ جمهوري اسلامي مبدل ساخت در طول سال ظريف در حالي خواست عمومي براي مصالحه و تمايل هسته اصلي قدرت به نرمش قهرمانانه را پي گيري كرد كه در معرض انتقادهاي شديد اصولگرايان تندرو قرار داشت منتقداني كه از قدم زدن او با كري گرفته تا خنده هايش در حين مذاكرات را مخالف اصول جمهوري اسلامي مي دانستند فرزند آيت الله مرتضي مطهري و نماينده اصول گراي مجلس در سال 1393 به شكلي بي وقفه ادامه حصر خانگي ميرحسين موسوي - مهدي كروبي و زهرا رهنورد را به نقد كشيد علي مطهري بيشتر از هر كس ديگري در فضاي سياسي ايران ر حتي در مقايسه با اصلاح طلبان ر نسبت به بازداشت خانگي رهبران جنبش سبز انتقاد كرد و به طور مكرر خواستار رسيدگي قضايي به اتهامات نهادهاي حكومتي عليه آنان شد مطهري در واكنش به سخنان مقام هاي ارشد قضايي در مورد وجود مصوبه شوراي عالي امنيت ملي براي حصر خانگي نيز در اظهارنظرهاي جداگانه تاكيد كرد كه بدون محاكمه قضايي عادلانه - ادامه اين مجازات مبناي قانوني ندارد اين نماينده تهران از سوي ديگر- ممنوع بودن انتشار تصاوير و اظهارات محمد خاتمي در نشريات را مورد انتقاد قرار داد و تاكيد كرد كه اين مجازات نيز بدون برگزاري دادگاه و صدور حكم قضايي قانوني نيست در آخرين ماه سال 1393 علي مطهري در شيراز مورد حمله خشونت آميز گروهي از نيروهاي لباس شخصي قرار گرفت رويدادي كه خود منجر به دور جديدي از انتقادهاي مطهري به مسئولان و نهادهاي حامي اين قبيل اقدامات شد او از سوي ديگر دولت حسن روحاني را نيز به خاطر مقابله نكردن جدي با اين اقدامات و عدم پافشاري بر حقوق اساسي شهروندان مورد انتقاد قرار داد رييس 80 ساله مجمع تشخيص مصلحت نظام به عنوان يكي از پايه گذاران اصلي نظام جمهوري اسلامي در سال 1393 نيز از حضور موثر در عرصه سياست ايران پا پس نكشيد مواضع اكبر هاشمي رفسنجاني در اين سال با اصلاح طلبان همسو به نظر مي رسيد به عنوان نمونه او در پيامي به همايش سراسري احزاب اصلاح طلب از آنان خواست تحقق حقوق حقه همه ملت از همه اقوام و مذاهب و نيز حقوق مشروع زنان را پيگير شوند اظهارنظرهاي هاشمي رفسنجاني در مورد موضوعاتي چون امكان شورايي شدن رهبري - رابطه با ايالات متحده و انتقاد از مخالفان مصالحه هسته اي - خشم رسانه هاي تندرو را برانگيخت كيهان ديدگاه هاي رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام را شرم آور خواند و نوشت كه ديگر نمي توان او را يكي از استوانه هاي نظام دانست افزون بر همه اين ها- سال 1393 با دادگاه جنجالي مهدي هاشمي پسر هاشمي رفسنجاني گره خورد كه به نوشته برخي رسانه ها- حكم بدوي آن 15 سال زندان بوده است هاشمي رفسنجاني سال را با شكست در رقابت براي تصاحب صدر مجلس خبرگان پايان برد اما بسياري معتقدند كه اين رخداد به معني پايان حضور موثر وي در ساختار سياسي قدرت ايران نيست در سال گذشته علي يونسي دستيار ويژه رييس جمهور در امور قوميت ها و اقليت هاي ديني و مذهبي با اظهارنظرهاي خود در زمينه حقوق شهروندان - صدايي متفاوت در دولت يازدهم محسوب مي شد وزير اطلاعات دوران محمد خاتمي تاكيد كرد كه در مساله حصر خانگي رهبران جنبش سبز دولت اختياري ندارد وي در عين حال از عدم احاطه و كنترل وزير اطلاعات دولت يازدهم بر وزارتخانه اش انتقاد كرد يونسي بسياري از رد صلاحيت ها و گزينش ها را غيراسلامي و برخورد امنيتي با دراويش را تندروي توصيف كرد او افزود كه تندروي ها گاهي ضدشيعه - گاهي ضدسني و گاهي ضد يك فرقه است دستيار ويژه حسن روحاني در اظهارنظري جداگانه گفت كه بسياري از موارد نقض حقوق بشر در زندان ها و محاكم و در خيلي جاها به خاطر نفوذ عناصر افراطي و تندرو است آخرين سخنان جنجالي او در رابطه با مناسبات ايران و عراق بود كه با واكنش هاي گسترده اي رو به رو شد يونسي گفت : در حال حاضر عراق نه فقط حوزه تمدني و تحت نفوذ ماست بلكه هويت - فرهنك - مركز و پايتخت ماست اين سخنان با واكنش تند منتقدانش در داخل كشور و نيز دولت عراق مواجه شد در پي اين سخنان بيش از 100 نماينده مجلس از حسن روحاني خواستند دستيار ويژه خود را به خاطر مواضع نسنجيده و برنامه هاي تفرقه ساز عزل كند و دادستاني ويژه روحانيت تهران - يونسي را به خاطر بيان اظهارات خلاف امنيت ملي احضار كرد

http://www.SecretNews.ir/fa/News/396/گزارش-بي-بي-سي-درباره-10-چهره-خبرساز-سياست-ايران-در-سال-1393