اخبار محرمانه -
افزایش تنش در شاهراه نفتی جهان
k ٩.٤
٠
دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
حملات اخیر اگرچه در بندر فجیره رخ داده، اما به دلیل نزدیکی آن به تنگه هرمز و نقش استراتژیک این تنگه در رساندن روزانه حدود 5/ 18 میلیون بشکه نفت خام به بازار جهانی، باعث افزایش نگرانی از سمت عرضه بازار نفت و جهش قیمت‌ها شد. طبق گزارشی که اداره اطلاعات انرژی
آمریکا در سال 2016 منتشر کرده، حدود 30 درصد از مایعات نفتی دنیا از تنگه هرمز عبور می‌کنند. همچنین برای سال‌های 2017 و 2018 نیز میزان عبور نفت و مایعات نفتی از تنگه هرمز به ترتیب 2/ 17 و 4/ 17 میلیون بشکه در روز تخمین زده شده است. تنگه هرمز مسیر عبور نفت خام تولید شده در عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق است. در عین حال تقریبا تمام گاز مایع طبیعی (LNG) تولید شده در قطر نیز از طریق این تنگه به سمت مقاصد صادراتی می‌روند. «دنیای اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «هشت گلوگاه تجارت جهانی نفت» با تاکید بر نقش حیاتی تنگه هرمز، به پیشنهاد اداره اطلاعات انرژی
آمریکا مبنی بر یافتن راه‌های جایگزین این تنگه اشاره کرده بود، زیرا در صورت بروز هرگونه حادثه در تنگه، مسیرهای جایگزین از اهمیت بسزایی برخوردار می‌شوند. در حال حاضر تنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی به وسیله خط لوله، مسیرهای جایگزین تنگه‌هرمز برای حمل نفت خود ایجاد کرده‌اند اما بر اساس گزارش‌های موجود، این خطوط لوله توان پاسخ‌گویی به انتقال تمام نفت تولیدی این کشورها را ندارند. برای مثال، خط لوله 360 کیلومتری که می‌تواند با دور زدن تنگه هرمز نفت را از فجیره به منطقه حبشان در شرق ابوظبی و نزدیک ساحل دریای عمان برساند، قادر به انتقال 90 درصد از نفت تولید امارات است. در کنار وابستگی 10 درصدی نفت امارات به تنگه هرمز، سایر کشورهای تولیدکننده نفت و گاز، همچنان به استفاده از این شاهراه حیاتی برای رساندن نفت خود به بازارهای جهانی نیازمندند.
یک گام به سمت نفت 100 دلاری
اتفاقات اخیر در نزدیکی آب‌های خلیج فارس در حالی ریسک افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک را در مهم‌ترین منطقه نفتی دنیا به لحاظ تولید و ترانزیت نفت افزایش داده است که پیش از این معامله‌گران بازار، سرمایه‌گذاری روی اتفاقاتی از این دست را آغاز کرده بودند. «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان «شرط‌بندی نفت 100 دلاری» با اشاره به معامله 45 میلیون بشکه نفت خام روی قیمت‌های 90، 100 و 110 دلار بر بشکه در بازار آتی این کالا، افزایش نگرانی از شدت گرفتن ریسک‌های ژئوپلیتیک را مهم‌ترین دلیل حرکت معامله‌گران به سمت محدوده 100 دلاری ارزیابی کرد. در میان تمام ریسک‌های ژئوپلیتیک فعلی، کارشناسان افزایش تنش‌ها میان
آمریکا و ایران به خصوص در نزدیکی آب‌های خلیج فارس و تنگه هرمز را از سایر ریسک‌ها مانند اختلال عرضه از سمت ونزوئلا یا لیبی، مهم‌تر ارزیابی می‌کنند. دلیل اهمیت این تنش‌ها به منطقه‌ای بازمی‌گردد که ریسک‌ها در آن جریان دارد و روز به روز شکلی جدی‌تر به خود می‌گیرد. ایالات متحده
آمریکا در حالی ناوهای هواپیمابر و بمب‌افکن‌های خود را روانه منطقه خلیج فارس کرده است که پیش از این ایران از مسدود کردن تنگه هرمز به منظور مقابله با فشار
آمریکا بر صفر کردن صادرات نفت ایران سخن گفته بود. در حال حاضر تردد نفتکش‌ها از تنگه هرمز جریان عادی دارد اما در صورت افزایش تنش‌ها در این منطقه، ترانزیت حدود 30 درصد از نفت خام دنیا با اختلالی جدی مواجه خواهد شد؛ اختلالی که با وقوع آن نفت می‌تواند از محدوده 100 دلار بر بشکه نیز عبور کند.
تمام نگرانی‌های یک حمله خرابکارانه
به عقیده کارشناسان، به نظر می‌رسد
دولت امارات و عربستان تا به نتیجه نرسیدن تحقیقات بین‌المللی، از اظهارنظر بیشتر یا قطعی‌تر در مورد این حادثه خودداری خواهند کرد. این صبوری با توجه به ریزش بازار سهام آنها پس از حوادث اخیر، کاملا منطقی به نظر می‌رسد زیرا هرگونه افزایش تنش در خاورمیانه به معنای از بین رفتن ثبات اقتصادی کشورهای منطقه از جمله این دو کشور خواهد شد. در این میان،
آمریکا نیز از هرگونه اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده است. واکنش مقامات ایران، از جمله حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ایران در مجلس شورای اسلامی این بوده که احتمالا یک کشور سوم در منطقه عامل این خرابکاری‌ها بوده است. مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز آن را «خرابکاری دو نفتکش آل سعود در بندر فجیره» خواند و آن را مشکوک ارزیابی کرد.عبداللطیف بن راشد الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس نیز دیروز «عملیات‌های خرابکارانه» در رابطه با کشتی‌های تجاری در نزدیکی آب‌های سرزمینی امارات متحده عربی را تقبیح کرد. در بیانیه الزیانی که در سایت این شورا از قول او منتشر شده، حوادث اخیر گامی به سوی «تشدید تنش» ارزیابی شده است.