اخبار محرمانه -
طرح «C»
ترامپ برای تغییر در
برجام k ٢١
٨
روزنامه جوان / متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
پنج روز بعد از بیانیه جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا درباره اعزام ناوگروه آبراهام لینکلن به خلیج فارس، لحن مقامهای امریکایی روز به روز در حال نرمتر شدن است.
حامد خبیری| وزیر خارجه امریکا دیروز هم «مقابله با ایران» را هدف اصلی تقویت آرایش نظامی امریکا در منطقه خواند، ولی این را هم گوشزد کرد که امریکا از فرصت مذاکره با ایران استقبال میکند. در حالی که کارشناسان امنیتی در امریکا میگویند آرایش نظامی جدید امریکا در منطقه حتی به سطح دو سال قبل هم نمیرسد، مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا نیز تأیید کرده که نیروهایی که در حال مستقر شدن در منطقه هستند، نیروهایی هستند که قبلاً هم در منطقه بودهاند. مشاور امنیت ملی عراق روز گذشته حدسهای رسانهای درباره هدف سفر پیشبینی نشده وزیر خارجه امریکا به منطقه را این طور اعلام کرده است: «مایک پمپئو به بغداد آمد تا اطمینان دهد که امریکا به دنبال اقدام نظامی نیست» حدسها بیش از پیش به سمت طرح C.
ترامپ معطوف شده است.
20 ماه قبل در شهریورماه 1396 روزنامه جوان در گزارشی نوشت: «کاخ سفید به جای خروج از توافق هستهای میخواهد
برجام را تغییر دهد و به جای مهر اوباما مهر
ترامپ بر آن بزند.»
ترامپ برای راضی کردن ایران به تغییر در برجام، دو مسیر در پیش گرفت؛ مسیر اول که تا یک سال قبل، یعنی زمان خروج کاخ سفید از
برجام دنبال میشد، «تلاش برای مذاکره بدون خروج از برجام» بود. همان موقع بلومبرگ از قول دیپلماتهای امریکایی نوشت که
دولت ترامپ به جای خروج از برجام، نظر دیگری دارد و بر اساس طرحی که برای ارائه به رئیسجمهور آماده شده خواستار تقویت
برجام شدهاند. این استراتژی جواب نداد و استراتژی «برجام نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد» مقامهای ایرانی، باعث شد که کاخ سفید مسیر دوم (طرح B) را در پیش بگیرد، طرحی که با خروج امریکا از
برجام کلید خورد؛ «تلاش برای مذاکره از طریق تحریم». سیاست «فشار حداکثری با محوریت به صفر رساندن صادرات نفت ایران» در همین راستا در دستور کار قرار گرفت، سیاستی که دونالد
ترامپ رئیسجمهور امریکا در فاصله شش ماه تا شروع رقابتهای انتخاباتی در امریکا، نیاز دارد که نتیجه ملموسی از آن به جامعه امریکا ارائه کند. چنانچه ریچارد نفیو، مؤلف کتاب «هنر تحریمها، نگاهی از درون میدان» در مورد چرایی اعمال تحریم میگوید، هدف اعمال تحریمها «ایجاد سختی، درد و ناکامی، هدف طراحی و اعمال تحریم است، به شیوهای که کشور هدف رفتار خود را تغییر دهد.»، اما با گذشت یک سال از اعمال این سیاست و در حالی که شمارش معکوس برای شروع رقابتهای انتخاباتی امریکا شروع شده، ظاهراً
دولت ترامپ هیچ نشانهای از تغییر در رفتار سیاست خارجی ایران نمیبیند. در چنین شرایطی، به نظر میرسد
ترامپ برای دستیابی به یک نتیجه فوری با ایران طرح C. را روی میز قرار دادن است، طرحی دووجهی که یک چهره آن تهدید نظامی و چهره دیگر آن، تلاش برای مذاکره است؛ «تلاش برای مذاکره از مسیر به رخ کشیدن قوای معتبر نظامی.»
فاز جدید با اعزام ناوگروه
به کارگیری جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو در ردای وزیر خارجه، نشان داد که
ترامپ در گام اول تلاش دارد طرح C. را توأمان با اجرای طرح B. یعنی فشار حداکثری پیش ببرد، ولی بیانیه هفته قبل جان بولتون درباره اعزام ناوگروه آبراهام لینکلن به خلیج فارس، نشاندهنده شروع فاز جدیدی است که در آن، طرح C. یعنی بهکارگیری قوای معتبر نظامی برای مذاکره بر سر برجام، پررنگتر از گذشته در دستور کار قرار میگیرد. هدف
ترامپ به عنوان رئیسجمهوری که بیش از همه جنبهها، شخصیت معاملهگری او برجسته شده، همان چیزی است که در گزارش 20 ماه قبل جوان بیان شده است؛ «زدن مهر
ترامپ پای
برجام به جای مهر اوباما». هرچند ناظران امنیتی، امکان کشمکش محدود نظامی در منطقه را به طور کلی منتفی نمیکنند، ولی قریب به اتفاق این ناظران تأیید میکنند که آرایش قوای امریکا در منطقه شکل و شمایل نظامی ندارد و رفت و آمد ناوهای امریکایی را در چارچوبهای آرایشهای معمول امریکا قلمداد میکنند، موضوعی که مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا نیز دیروز آن را تأیید کرد: «نیروهایی که مستقر میکنیم نیروهایی هستند که قبلاً در منطقه بودهاند، همانطور که میدانید ما گاهی ناوهای هواپیمابر به خلیج فارس میفرستیم، اما رئیسجمهور [دونالد ترامپ]میخواست مطمئن باشد که اگر چیزی رخ دهد، آماده خواهیم بود تا به گونهای مناسب پاسخ دهیم.»هرچند پمپئو در گفتوگوی دیروز خود با شبکه سیانبیسی نیز با گفتن جمله «دولت دونالد
ترامپ در حال تقویت توان خود برای پاسخ به هر گونه اقدام «متجاوزانه» ایران است»، همچنان تلاش کرد آرایش نظامی امریکا را معتبر نشان هد، ولی نحوه موضعگیری او، در میانه موضع مذاکراتی
ترامپ و موضع جنگی بولتون به نظر میرسد، به خصوص که او نیز تأکید کرد که کاخ سفید از فرصت مذاکره با تهران استقبال میکند.
سبکتر از 2 سال قبل
کارشناسانی که پیش از این در میز ایران با آرایش قوای امریکا در منطقه آشنا هستند، میگویند که قوای نظامی امریکا در منطقه، در بهترین حالت، در وضعیتی سبکتر از وضعیتی هستند که امریکا دو سال قبل داشته و طی سالهای اخیر در چارچوب استراتژی بازآرایی (Rebalance)، آن را تعدیل کرده است. ایلان گلدنبرگ، مدیر برنامه امنیت خاورمیانه در مرکز امنیت نوین امریکایی که در سالهای 2009 تا 2012 در وزارت دفاع امریکا به عنوان سرپرست تیم ایران و مشاور ویژه خاورمیانه فعالیت میکرده گفته که با سه سال تجربه کار در بخش ایران در پنتاگون میداند که «استقرار (ناو هواپیمابر) فاصله زیادی تا یک تغییر بازی (Game Change) عظیم دارد.» گلدنبرگ میگوید: «انتقال یک سیستم پاتریوت (به خاورمیانه) ارزش آن را ندارد که تیتر اول نیویورکتایمز شود. بهویژه اینکه چند ماه پیش نیز امریکا چهار سیستم کامل پاتریوت را از منطقه خارج کرده است. باتوجه به اینکه از پیش قرار بود ناو هواپیمابر (آبراهام لینکلن) در همین زمان در منطقه باشد، هفته گذشته درباره اعزام این ناو به خلیج فارس بزرگنمایی شد.» به گفته این مقام سابق پنتاگون، آنچه اکنون اتفاق افتاده، این است که ظاهراً بر سر استقرار یک ناو، یک سیستم پاتریوت و چند ب. 52 (هواپیمای بمبافکن) که قرار بوده در هر صورت در منطقه باشند، یک بحران شکل گرفته است. «این حتی نزدیک به چیزی که دو سال در منطقه داشتیم هم نیست، زمانی که ما خاتمه دادن به جنگ با داعش را آغاز و تجهیزات را به آسیا و
اروپا منتقل کردیم.»
فعلاً همین مقدار میگویم...
ایلان گلدنبرگ بدون اینکه امکان گزینه نظامی را رد کند، بیش از هرچیزی احتمال داده که «آرایش نظامی امریکا در منطقه میتواند بدین دلیل باشد که بر ایران فشار وارد شود تا به میز مذاکره بازگردد.» این سناریو را دیگر ناظران نیز تأیید میکنند. «یاسر ابوهلاله» مدیر پیشین شبکه خبری الجزیره قطر و حمد بنجاسم نخستوزیر و وزیر خارجه پیشین قطر بیش از هر چیز سناریوی C. یعنی تلاش
دولت ترامپ برای تغییر در
برجام را محتمل میدانند و در رشته توئیتهایی نوشتند که کشورهای عربی دلخوش نباشند که امریکا با ایران درگیر میشود، بلکه کل چیزی که امریکا دنبال آن است، ضمیمهای برای توافق هستهای است. ابوهلاله گفته که برخلاف آنچه رسانهها تبلیغ میکنند، وزیر خارجه امریکا برای آرام کردن اوضاع در ارتباط با تنش میان واشنگتن و تهران به عراق سفر کرد. او با اشاره به فضاسازی رسانههای سعودی و اماراتی در خصوص القای فضای جنگ علیه ایران، به افکار عمومی نوشت: اینکه میگویم، اطلاع است [نه تحلیل]. کلا برخلاف آنچه رسانهها درباره سفر مایک پمپئو (وزیر خارجه امریکا) به عراق گفتند، باید بگویم، (سفر او) کاملاً بر عکس چیزی بود که اعلام شد. پمپئو حامل پیام آرامکننده برای ایران بود. کل چیزی که امریکا بهدنبالش است، ضمیمهای برای توافق هستهای است، نه لغو آن. توئیتهای این دو ناظر را دیروز مشاور امنیت ملی عراق تأیید کرد، جایی که گفت: امریکاییها میگویند از واکنش جمهوری اسلامی ایران به اقدامات امریکا در منطقه نگران هستند و برای همین مایک پمپئو به بغداد آمد تا اطمینان دهد که امریکا درصدد اقدام نظامی نیست. فالح فیاض از پاسخ به این سؤال که آیا پمپئو در بغداد بحث میانجیگری عراق با ایران را نیز مطرح کرده است، خودداری کرد و گفت: «در خصوص سفر وزیر خارجه امریکا به بغداد فعلاً به همین مقدار اکتفا میکنم.»