بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - دنیای اقتصاد / بررسی آمارهای رسمی حاکی از آن است که در سومین مرحله از برگزاری حراج اوراق مالی اسلامی دولتی سفارشی از طریق سامانه بازار بین‌بانکی ریالی از سوی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی دریافت و ثبت نشد.‌‌‌ همچنین در هفته منتهی به 19 خردادماه سال 1400، اوراق مالی اسلامی دولتی در بازار بورس فروخته نشد. پیش از این حراج اوراق در دو مرحله در سال 1400 صورت گرفته بود که در مرحله دوم معادل56/ 1 و در مرحله اول نیز به میزان 04/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی فروخته شد. این مراحل به ترتیب در 4 خرداد، 11 خرداد و 19 خرداد انجام شده بود. عملکرد سه هفته نخست برگزاری حراج این اوراق حاکی از عدم جذابیت این اوراق در بازار برای سرمایه‌گذاران است.
جزئیات سومین حراج اوراق دولتی
حراج اوراق بدهی دولتی به‌صورت هفتگی انجام می‌شود و بانک‌ها و موسسات اعتباری تا ساعت 13 روزهای شنبه (یا اولین روزکاری هفته) فرصت‌ دارند سفارش‌های خرید اوراق بدهی دولتی را از طریق سامانه بازار بین‌ بانکی برای کارگزاری بانک مرکزی ارسال کنند. سفارش‌های دریافت شده توسط کارگزاری بانک مرکزی و برای تعیین سفارش‌های برنده در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار می‌گیرد. پس از مشخص شدن سفارش‌های برنده، کارگزاری بانک مرکزی نسبت به انجام معاملات در روز یکشنبه (یا دومین روزکاری هفته) اقدام و تسویه در همان روز انجام می‌شود.
یکی از مواردی که به‌منظور اهمیت حراج اوراق بیان می‌شود این است که بهره‌گیری از عملیات بازار باز نیازمند زمینه هایی است و وجود مقداری اوراق بدهی از الزامات اجرای این ابزار سیاستی است. نکته قابل ذکر دیگر در این خصوص اینکه هرنوع اوراقی در اجرای این سیاست به کار نمی‌آید و آن دسته از اوراق بهادار می‌توانند مبنای عملیات بازار باز واقع شوند که ویژگی‌های خاصی مانند حداقل ریسک، دوره زمانی کوتاه مدت، نرخ بهره مشخص و قابلیت بلوکه کردن منابع را داشته باشند. در همین راستا سیاستگذار پولی به‌منظور اجرایی کردن عملیات بازار باز، انتشار اوراق بدهی و به‌دنبال آن تعمیق بازار بدهی را در دستور کار خود قرار داده و اعلام کرده بود که پس از اجرایی شدن عملیات بازار باز، هیچ نقدینگی بدون خرید اوراق به بانک‌ها اعطا نخواهد شد.
براساس آخرین گزارش بانک مرکزی از نتیجه حراج اوراق دولتی در سومین مرحله خود در سال 1400 (مورخ 19 خردادماه)، سفارشی از طریق سامانه بازار بین‌بانکی ریالی از سوی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی دریافت و ثبت نشد.‌‌‌ همچنین در هفته منتهی به 19 خردادماه سال 1400، اوراق مالی اسلامی دولتی در بازار بورس فروخته نشد.
سابقه حراج‌‌های برگزار شده در سال 1400
بنا بر گزارش‌های رسمی پیش از این نیز حراج اوراق در دو مرحله در سال‌جاری برگزار شده بود. در هفته نخست برگزاری این حراج (هفته منتهی به 4 خرداد)، یک بانک و یک صندوق سرمایه‌گذاری سفارش‌‌های خود را در مجموع به ارزش 187 میلیارد تومان در سامانه‌های بازار بین‌بانکی و مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ثبت کردند. از میزان مذکور مبلغ 3/ 47 میلیارد تومان متعلق به یک بانک و معادل 7/ 139 میلیارد تومان دیگر متعلق به یک صندوق سرمایه‌گذاری بود. وزارت امور اقتصادی و دارایی ضمن پذیرش درخواست بانک پیشنهاددهنده با فروش 3/ 47 میلیارد تومان اوراق اراد 85 با نرخ بازده تا سررسید 82/ 20 درصد به آن بانک موافقت کرد. معاملات مربوط به فروش این اوراق در روز سه‌شنبه 4 خردادماه 1400 توسط کارگزاری بانک مرکزی در سامانه معاملاتی بورس ثبت شد. همچنین در 4 خردادماه سال 1400 معادل 990 میلیارد تومان اوراق اراد 85 با نرخ بازده تا سررسید 82/ 20 درصد در بورس فروخته شد؛ بنابراین در مجموع رقمی به میزان 04/ 1هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی طی هفته منتهی به 4 خردادماه 1400 توسط سرمایه‌گذاران حقوقی و حقیقی خریداری شد. همچنین در دومین هفته برگزاری این حراج، یک بانک سفارش‌‌ خود را به ارزش 56/ 1هزار میلیارد تومان در سامانه‌ بازار بین‌بانکی ثبت کرد. وزارت امور اقتصادی و دارایی ضمن پذیرش این درخواست با فروش 56/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق «اراد 85» با نرخ بازده تا سررسید 82/ 20 درصد به آن بانک موافقت کرد. معاملات مربوط به فروش این اوراق در روز سه‌شنبه 11 خردادماه 1400 توسط کارگزاری بانک مرکزی در سامانه معاملاتی بورس ثبت شد. افزون بر این طی هفته منتهی به 11 خردادماه سال 1400، اوراق مالی اسلامی دولتی در بازار بورس فروخته نشد. بنابراین در این دوره، در مجموع 56/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی توسط یک بانک خریداری شد.
زمان حراج بعدی
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که چهارمین مرحله از حراج این اوراق در روز سه‌شنبه 25 خرداد برگزار می‌شود. تاریخ سررسید اوراق جدید با نمادهای «اراد85»، «اراد86» و «اراد87» به ترتیب در مهر1401، تیرماه 1402 و خرداد 1403 است. بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی متقاضی شرکت در این حراج می‌توانند نسبت به ارسال سفارش‌های خود تا ساعت 12:00 روز یکشنبه 23 خردادماه تنها از طریق سامانه بازار بین‌بانکی اقدام کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه‌ای و شرکت‌های تامین سرمایه متقاضی شرکت در این حراج نیز می‌توانند سفارش‌های خود را تا ساعت 12:00 روز یکشنبه 23 خردادماه سال‌جاری از طریق سامانه مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ثبت کنند. معاملات مربوط به این حراج در روز سه‌شنبه 25 خردادماه انجام خواهد شد. کلیه نهادهای مالی متقاضی شرکت در این حراج می‌توانند سفارش‌های خود را در هر سه نماد به‌طور جداگانه ارسال کنند. نکته قابل ذکر دیگر اینکه حداقل حجم سفارش در هر یک از نمادهای مزبور 500 هزار ورقه است. همچنین وزارت امور اقتصادی و دارایی الزامی به پذیرش کلیه پیشنهادهای دریافت‌شده یا فروش کلیه اوراق عرضه‌شده در حراج ندارد. افزون بر این، بانک مرکزی به نهادهای مالی شرکت‌کننده در این حراج توصیه کرده است که تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌های مالی را در سفارش‌گذاری مدنظر قرار دهند. این نهاد پولی و مالی براساس بودجه سال 1400 مجاز به خرید و فروش اوراق مالی اسلامی دولت در بازار ثانویه اوراق است. کارگزاری این بانک ضمن تامین‌ زیرساخت معاملات و برگزاری حراج، تعهدی نسبت به حجم و قیمت اوراق مالی اسلامی دولتی فروش‌رفته نداشته و اوراق مزبور را در بازار اولیه به‌منظور تامین مالی دولت خریداری نخواهد کرد.