چاپ

اخبار محرمانه - ناصرالدین شاه قاجار علاقۀ فراوانی به هنر نوظهور عکاسی داشت و ظاهرا برای عکاسی کردن سوژه‌ای بهتر از همسران پرشمارش نمی‌یافت؛ همسرانی که از نظرگاه نخوت‌آمیز شاه، «کنیزهای» او به حساب می‌آمدند.

در مجموعۀ «سفر به عصر قاجار» هر بار با چند عکس باکیفیت که از آرشیوهای معتبر تهیه شده‌اند، شما را به تماشای گوشه‌هایی از زندگی مردم ایران در بیش از یک قرن قبل می‌بریم.
نخستین عکس امروز مربوط به یک آلبوم قاجاری است که تعدادی از عکس‌های آنتوان سوروگین را گردآورده و توضیحاتی به آنها افزوده است. در این عکس که احتمالا مربوط به یک مراسم نوروزی است، گروهی نوازنده و بازیگر دیده می‌شوند. در توضیح عکس نوشته شده: «خرس را به رقص آوردند»؛ البته به نظر می‌رسد کمتر خرسی را بتوان یافت که واقعا شبیه این لباس باشد!

عکس‌های بعدی همگی عکس‌هایی هستند که شخص ناصرالدین‌شاه قاجار گرفته و توضیحات آن‌ها را نیز با خط خودش نوشته است. سوژۀ اغلب عکس‌هایی که خود شاه گرفته، زنان و خواجه‌های حرمسرا هستند. در عکس اول گروهی از زن‌ها و خواجه‌ها حضور دارند که شاه نام بعضی از آن‌ها را در حاشیه‌های عکس نوشته است. یکی از این خواجه‌ها که سیاه‌پوست هم هست «حاجی فیروز» نام دارد؛ نامی که هنوز هم در نزدیک ایام نوروز در ایران زیاد شنیده می‌شود. (بردگان سیاهی که در دوران قاجار معمولا از طریق عربستان به ایران آورده می‌شدند اغلب از سوی صاحبانشان با نام‌هایی مثل «فیروز»، «مبارک»، «یاقوت» و . . . نامگذاری می‌شدند. پیشوند «حاجی» نیز شاید به دلیل مبدا ورود آن‌ها (عربستان) به نام آن‌ها اضافه می‌شده و شاید هم آن‌ها گاهی واقعا همراه با اربابان خود به سفر حج رفته باشند).

عکس بعدی نیز گروهی از زن‌های شاه را در حیاط عمارت سلطنت‌آباد نشان می‌دهد. شاه در توضیح این عکس نوشته است: «گروپ زن‌ها دم تالار؛ کنیزهای ما اندرون سلطنت‌آباد».

عکس آخر پرترۀ تک‌نفره‌ای است که ناصرالدین‌شاه از یکی از زنان حرمسرا گرفته است و در توضیح مربوط به آن نوشته است: «تاج گل که از گردش باغ لاله‌زار آمده است؛ فصل شکوفه».