چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد / « نیازمند بازتعریف رسانه و مفهوم خبرنگاری هستیم » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته ابوالفضل فاتح است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
روز خبرنگار است. درود به همت و شرافت قلم‌های پاک.
خبرنگاران ما می‌دانند که لازمه خبرنگاری، دسترسی آزاد به منابع، آزادی انتشار و گردش آزاد اطلاعات است. خبرنگاری صرفا روایت ساده از رخدادهای علنی نیست؛ خبرنگار باید بتواند، آنچه از منظر مردم پنهان است و در خلوتخانه‌ها و لایه‌های زیرین می‌گذرد، آشکار و روایت کند. خبرنگار باید بتواند اندیشه را به کلمه تبدیل و آن را متجلی سازد. اگر نتواند چنین کند، خبرنگاری نکرده است. اگر خداوند در قرآن کریم به قلم قسم یاد می‌کند و قلم از عظیم‌ترین نعمات الهی برشمرده می‌شود، از جمله به همین دلیل است که قلم دور را نزدیک، غایب را حاضر، پنهان را آشکار و اندیشه را مکتوب و ماندگار می‌سازد. اما افسوس که در جهان امروز، تلاش‌های بسیاری برای تهی ساختن قلم از خصوصیات واقعی، جاری و ساری است و می‌خواهند حقیقت را پنهان و اندیشه را مستور و زبان‌ها را در کام محدود سازند و این همان چالشی است که بسیاری از خبرنگاران ما نیز از صبح تا شام با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. گروهی در این اندیشه‌اند که اصل آزادی، و امر جمهوری زائده‌ای بر این نظام و انقلاب بوده و به خیال خود در جست‌وجوی تمدنی هستند که از آزادی و جمهوری بی‌نیاز باشد. لذا غمگنانه شاهدیم که آزادی در میهن‌مان روز به روز به محاق می‌رود، چنان که حق انتخاب مردم نیز روز به روز محدود‌تر می‌شود. افسوس بزرگی است که کمتر تریبون و مسوول رسمی در کشورمان دغدغه آزادی دارد و حتی آزادی دیگر لقلقه زبان هم نیست چه برسد به دغدغه. بسیاری از آقایان نیز نه درد آزادی دارند و نه درک از آزادی و نه آزادی را نیاز طبیعی مردم می‌دانند. ایشان بسیاری از آزادی‌های مردم را منع می‌کنند چون به زبان ساده الف: خود به آن نیاز ندارند. آنان به روش دیگری از زندگی خو کرده‌اند. وقتی احساس نیاز به چیزی نباشد، کم‌کم دغدغه وجود یا عدم وجودش نیز منتفی می‌شود. ب: آزادی با توزیع قدرت نسبت مستقیم دارد. مردم را شریک قدرت نمی‌دانند و نمی‌خواهند. ج: آزادی مولد آگاهی و شفافیت است و پیامد شفافیت الزام به مسوولیت‌پذیری و پاسخگویی است. آنان نمی‌خواهند پاسخگو باشند، چرا که مسوولیت‌پذیر نیستند. لذا طبیعی است که چنین مسوولانی در اندیشه صیانت از خود برآیند و نامش را صیانت از آزادی و فضای مجازی بگذارند. و چه جفای بزرگی به ناموس کلمات روا می‌دارند! مردم حق دارند نگران باشند، چون در کارنامه این مسوولان اندک دغدغه دفاع از آزادی ندیده‌اند، اما تا دل‌تان بخواهد قلم‌ها و دل‌های شکسته است که میراث گذاشته‌اند. محکومیت که بماند، چند تن از این مسوولان برای بسته شدن روزنامه‌ای یا دستگیری خبرنگاری کمترین نگرانی را ابراز داشته‌اند؟ از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که فرمودند: «إنّما شفاء‌العی‌السوال: «شفای سرگردانی و درماندگی پرسش است». نمی‌خواهم همه‌چیز را سیاه ببینم اما امروز کشور عزیزمان در سطوح مختلف و وسیعی، مملو از سرگردانی و درماندگی است. چه بسیار امور از دست اهلش خارج شده و چه بسیار که به نااهل سپرده شده است. سکه تملق رایج است و فقر و نابرابری، و بی‌عدالتی و تبعیض و انحراف و فساد بیداد می‌کند. چه بسیار تریبون‌ها که صبح تا شام مشغول امر و نهی مردم و باید بایدند و «همه با هم» را به «همه با من» تقلیل داده‌اند و از جمله میلیون‌ها ملت را از حق تعیین سرنوشت محروم ساخته‌اند و به استضعاف کشیده‌اند. چه بسیار آنان که وظیفه مشاوره دارند، مداهنه می‌کنند و چه بسیار آنکه وظیفه نظارت دارند، نه می‌بینند و نه می‌شنوند و در نتیجه تعقل هم نمی‌کنند. داستان کرونا و پیش‌بینی‌ها و مشاوره‌های غلط و مداهنه‌های مشمئز‌کننده و اطلاعات فریبنده و کاستی‌ها و تاخیر‌های واکسن ملی و خارجی و اینک هزاران هزار جان پرپر شده قابل پیشگیری، نمونه‌ای از این تراژدی بسیار تلخ است. به روشنی جای اندرزهای حکیمانه خالی است. کجایند، بوذرجمهر و امیر‌کبیر؟ این تن رنجور، شفا می‌خواهد و چاره آن دیدن و شنیدن و پرسش دقیق و ارایه راه‌حل است. وقت آن است که خبرنگاران عزیزمان پرسشگری مسوولانه را وجهه همت قرار دهند و آنچه دغدغه مردم و ابهام افکار عمومی و گرفتاری‌های کشور است، از اهلش پرسش کنند و مسوولان را به انصاف و پاسخگویی فرابخوانند، که این شیوه، از بهترین اهتمام به امور مردم است و البته پیش نیاز آن، بازتعریف رسانه و خبرنگاری و اصول اخلاق حرفه‌ای است.
و الا تا وقتی که از یک سو بسیاری از مسوولان کشور رسانه را بوق تبلیغاتی و پروپاگاندای سیاه، و از سوی دیگر مدیران رسانه‌های بزرگ، آن را بنگاه معاملاتی سیاست یا اقتصاد ببینند یا وظیفه پرسشگری رسانه را فراموش و به جای مصاحبه و جست‌وجوی پاسخ برای مردم، دیپلمات شوند و با اهل قدرت مذاکره نمایند، اصل آزادگی مخدوش و روح رسانه از رسانه خارج شده، خبرنگار نیز از پرسش موثر و از انتشار حقیقت منع و گرفتار لکنت خواهد شد، و در چنین شرایطی، امید به رسانه مردمی و استقلال تحریری رویایی بیش نخواهد بود، و گرامیداشت روز خبرنگار در حد یک تشریفات باقی خواهد ماند. در آستانه ماه محرم حسینی(ع)، برای خود و یکایک شما خبرنگاران شریف میهن، بهره‌مندی از آموزه‌های زینبی(س) در انتقال دقیق پیام آزادگی و شرافت و عزت و معنویت و اخلاق را مسالت دارم.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته